Πριν από μία δεκαπενταετία, την περίοδο 1996-1998, η ελληνική Τοπική Αυτοδιοίκηση ζούσε την επανάστασή της, βίωνε το ρυθμό μιας δυναμικής -για τα δεδομένα- διοικητικής μεταρρύθμισης. Εφερε τον τίτλο «Πρόγραμμα Ιωάννης Καποδίστριας» και είχε δύο βασικούς άξονες:το θεσμικό πλαίσιο της συγχώνευσης των 5.318 κοινοτήτων με τη δημιουργία των νέων 1.100 ΟΤΑ και το πρόγραμμα των μέτρων υποστήριξης της μεταρρύθμισης, δηλαδή το Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΠΤΑ).
Η επιλογή ως κωδικού τίτλου τού ονόματος του πρώτου κυβερνήτη του ελληνικού κράτους είχε κατ' αρχήν τιμητικό αλλά και συμβολικό περιεχόμενο. Στόχος ήταν η δημιουργία ισχυρής Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή ισχυρών και αποτελεσματικών ΟΤΑ. Υπουργός Εσωτερικών τότε, με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ο Αλέκος Παπαδόπουλος.
Τα χρόνια περνούν και το 2010 μια νέα αναδιάρθρωση των κρατικών και αυτοδιοικητικών δομών γίνεται πραγματικότητα, με την υπερψήφιση από το Κοινοβούλιο του «Προγράμματος Καλλικράτης» και αποτύπωσή του στο ΦΕΚ 87Α'/2010 ως Ν. 3852/2010.
Στη θέση των 54 Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, οι οποίες καταργούνται, προβλέπεται η λειτουργία 13 Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων με αιρετό περιφερειακό συμβούλιο και άμεσα αιρετό περιφερειάρχη. Οι μονάδες των 1.034 σημερινών ΟΤΑ περιορίζονται στις 325 και στη θέση των σημερινών 13 Διοικητικών Περιφερειών «συγκροτούνται έως 7 γενικές διοικήσεις».
Υπουργός, τότε, πάλι με κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, ο Γιάννης Ραγκούσης. Με 325 δήμους, αντιστοιχούν 33.000 κάτοικοι ανά δήμο κατά μέσον όρο.
Πριν προχωρήσουμε, να δούμε τι γίνεται στην Ευρώπη:
* Στην Ισπανία υπάρχουν 8.110 δήμοι, με μέσον όρο 5.430 κατοίκους ανά δήμο και έκταση 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το 85% των δήμων έχουν πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
* Στη Γαλλία υπάρχουν 36.684 δήμοι, με μέσον όρο 1.720 κατοίκους ανά δήμο και έκταση 14,9 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το 95% των δήμων έχουν πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
* Στη Γερμανία υπάρχουν 12.431 δήμοι, με μέσον όρο 6.690 κατοίκους ανά δήμο και έκταση 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το 75% των δήμων έχουν πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
* Στην Ιταλία υπάρχουν 8.101 δήμοι με μέσον όρο 7.270 κατοίκους ανά δήμο. Το 71% των δήμων έχουν πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
* Στη Φινλανδία υπάρχουν 416 δήμοι με μέσον όρο 12.660 κατοίκους ανά δήμο. Το 50% των δήμων έχουν πληθυσμό κάτω των 5.000 κατοίκων.
Ο «Καλλικράτης» δεν μπορεί να έχει, όπως επιβαλλόταν, γενναία χρηματοδότηση, διότι συνάμα ήρθαν τα Μνημόνια της κρίσης.
Μεσούσης της πρωτοφανούς λιτότητας και της ύφεσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση μοιάζει να είναι στο σημείο μηδέν.
Δεν είναι μόνον η διαθεσιμότητα, είναι και η απίστευτη μείωση της δαπάνης για υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα που θα πυροδοτήσουν ένα θερμό Σεπτέμβριο.
Παιδικοί σταθμοί και ΚΑΠΗ θα σηκώσουν το σταυρό. Η συντήρηση των σχολικών κτηρίων, εξ αιτίας της έλλειψης επαρκούς χρηματοδότησης, θα έχει άμεσες συνέπειες την επόμενη σχολική περίοδο.
Και όμως, θα μπορούσε και θα έπρεπε οι δήμοι να έδιναν στους πολίτες:
- δημόσιο χρήμα για επενδυτικές δραστηριότητες,
- διαχείριση ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων,
- εναλλακτική διαχείριση απορριμμάτων,
- ανανεώσιμα ενεργειακά μοντέλα,
- χρήσεις γης,
- δίκτυο τοπικών συγκοινωνιών,
- τοπικά σχέδια ανάπτυξης και απασχόλησης,
- δωρεάν υπηρεσίες Υγείας.
Ζητάμε πολλά;
της Ελένης Δελβινιώτη, εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 20/7/2013
