28 Φεβ 2011

Ανατροπές για συνταξιούχους που εργάζονται

Με τις νέες ρυθμίσεις αναστέλλεται η καταβολή κύριας και επικουρικής σύνταξης για συνταξιούχους με μισθωτή εργασία μέχρι το 55ο έτος.

Αυστηρές κυρώσεις, που ξεκινούν από την περικοπή της σύνταξης και φτάνουν μέχρι και την αναστολή καταβολής της, προβλέπονται για τους συνταξιούχους που εργάζονται. Το νέο καθεστώς για την απασχόληση των συνταξιούχων αποσαφηνίζεται σε εγκύκλιο του ΙΚΑ.

Συγκεκριμένα στην εγκύκλιο προβλέπεται πως στους συνταξιούχους λόγω γήρατος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή άλλων φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία, αναστέλλεται η καταβολή κύριας και επικουρικής σύνταξης μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους.

Μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας οι συνταξιούχοι λαμβάνουν το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή συντάξεων, που αντιστοιχεί σε τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Τα ημερομίσθια υπολογίζονται με βάση όσα ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους.
Το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή των κύριων συντάξεων που υπερβαίνει τα τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη (δηλαδή τα 991,2 ευρώ) καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%. Επισημαίνεται ότι όσον αφορά την επικουρική σύνταξη, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ανωτέρω ποσού και καταβάλλεται χωρίς περικοπή.
Το όριο των τριάντα ημερομισθίων ανειδίκευτου εργάτη προσαυξάνεται κατά έξι ημερομίσθια για κάθε ανήλικο παιδί ή παιδί που σπουδάζει σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή και μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας, καθώς και για κάθε παιδί, το οποίο είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
Για παράδειγμα, στην περίπτωση που ο απασχολούμενος συνταξιούχος έχει ένα ανήλικο τέκνο, το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή των κύριων συντάξεων που υπερβαίνει τα 36 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη (δηλαδή τα 1.189,44 ευρώ), καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.
Στην περίπτωση που ο απασχολούμενος λαμβάνει περισσότερες της μίας κύριες συντάξεις, αυτές θα αθροίζονται και η περικοπή θα γίνεται στο ποσό της μεγαλύτερης. Στην περίπτωση που αυτό δεν επαρκεί, το υπόλοιπο ποσό θα περικόπτεται από την αμέσως επόμενη ή επόμενες σε ύψος κύριες συντάξεις.
Ενδεικτικά αναφέρεται η περίπτωση απασχολούμενου συνταξιούχου, που λαμβάνει δύο κύριες συντάξεις, το ποσό των οποίων ανέρχεται σε 800 και 500 ευρώ αντίστοιχα.
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής:

Το άθροισμα των δύο συντάξεων είναι 1.300 ευρώ.
Το ποσό που υπερβαίνει το όριο είναι 308.8 ευρώ (δηλαδή 1.300 - 991,20)
Στη συνέχεια γίνεται η πράξη 308,8 Χ 70%=216,16
Αν αφαιρεθούν από τα 308,8 τα 216,16 μένουν 92,64 ευρώ
Αμέσως μετά από τα 800 ευρώ που είναι η υψηλότερη σύνταξη αφαιρούνται 216,16 ευρώ και μένουν 583,84.
Συνεπώς στην περίπτωση αυτή το καταβαλλόμενο μετά την περικοπή ποσό θα ανέρχεται σε: 583,84+92,64+500 = 1.176,48 ευρώ. Ευνόητο είναι ότι στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να υπάρχει σχετική συνεννόηση μεταξύ των εμπλεκόμενων ασφαλιστικών φορέων.

Όσον αφορά τις περιπτώσεις δικαιούχων κατώτατων ορίων κύριας σύνταξης, η σύνταξη περιορίζεται στο οργανικό ποσό για όσο διάστημα διαρκεί η εργασία.
Στην περίπτωση που τα ποσά των οργανικών συντάξεων υπερβαίνουν τα κατά περίπτωση ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, θα περικόπτονται αναλόγως.
Στους ανωτέρω περιορισμούς υπόκεινται και οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος των φορέων κύριας ασφάλισης, οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει τον περισσότερο χρόνο ασφάλισής τους στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίοι καταλαμβάνουν θέσεις ως αιρετά όργανα ΟΤΑ, διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι, αντιπρόεδροι και μέλη συλλογικών οργάνων διοίκησης ΝΠΔΔ, ανεξάρτητων διοικητικών αρχών κ.ά.
Εξάλλου, οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι υποχρεούνται να καταβάλουν τις προβλεπόμενες για τους λοιπούς ασφαλισμένους εισφορές. Αντίστοιχη υποχρέωση υπάρχει και για τους εργοδότες που απασχολούν τους ανωτέρω συνταξιούχους.

Αναστολή σύνταξης και καταβολή εισφορών
Κυρώσεις και για τους αυτοαπασχολούμενους

Μετά το 55ο έτος οι συνταξιούχοι θα λαμβάνουν ποσό που ισούται με 60 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη. Ειδικές ρυθμίσεις για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας

«Ποινές» προβλέπονται και για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή άλλων φορέων κύριας ασφάλισης που αυτοαπασχολούνται. Πρόκειται για συνταξιούχους λόγω γήρατος που ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του Οργανισμού Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) και του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ).
Συγκεκριμένα προβλέπεται αναστολή καταβολής της κύριας και επικουρικής σύνταξης, μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας. Παράλληλα οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι υποχρεούνται στην καταβολή των προβλεπόμενων ασφαλιστικών εισφορών.
Μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους οι συνταξιούχοι λαμβάνουν το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή κύριων συντάξεων που αντιστοιχεί σε εξήντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως ίσχυαν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους. Το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας σύνταξης ή των κυρίων συντάξεων που υπερβαίνει τα εξήντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.
Με δεδομένο ότι το ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη ανερχόταν στις 31 Δεκεμβρίου 2010 σε 33,04 ευρώ, το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης σύνταξης ή των κύριων συντάξεων που υπερβαίνει τα 1.982,40 ευρώ θα καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.
Όσον αφορά στην επικουρική σύνταξη, και στην περίπτωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ανωτέρω ποσού και καταβάλλεται χωρίς περικοπή.
Επιπλέον οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος, που αυτοαπασχολούνται, μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν εισφορές προσαυξημένες κατά 50%.

Προσαύξηση
Εξυπακούεται ότι και γι' αυτή την κατηγορία απασχολούμενων συνταξιούχων προσαυξάνεται ο αριθμός των ημερομισθίων ανειδίκευτου εργάτη, εφόσον υπάρχει:

Ανήλικο παιδί
Παιδί που σπουδάζει σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή και μέχρι τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας
Παιδί το οποίο είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
Στην εγκύκλιο τονίζεται πως προβλέπεται εξαίρεση από την καταβολή των προσαυξημένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών για τους συνταξιούχους, οι οποίοι λόγω συγκεκριμένης απασχόλησης υπάγονταν σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς ή το Δημόσιο. Αναγκαία προϋπόθεση είναι μετά τη συνταξιοδότησή τους να συνεχίζουν χωρίς διακοπή για τη συγκεκριμένη απασχόληση υποχρεωτικά την ασφάλιση στον οικείο φορέα.
Για παράδειγμα γιατρός του ΕΣΥ που ασφαλίστηκε μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1992 (υπάγεται στην ασφάλιση του Δημοσίου και του ΤΣΑΥ). Μετά τη συνταξιοδότησή του από το Δημόσιο, συνεχίζει χωρίς διακοπή την ασφάλισή του στο ΤΣΑΥ, χωρίς να καταβάλλει προσαυξημένες ασφαλιστικές εισφορές.
Τέλος ειδικές ρυθμίσεις ισχύουν για τους συνταξιούχους λόγω αναπηρίας ΙΚΑ - ΕΤΑΜ ή άλλων φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται. Συγκεκριμένα για όσους αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται και κερδίζουν ανάλογα με τον βαθμό της αναπηρίας τους περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής απασχολούμενος, προβλέπεται η διακοπή της σύνταξης ή των συντάξεών τους, κύριων και επικουρικών.
Όσον αφορά στον τρόπο επαναχορήγησης της σύνταξης λόγω αναπηρίας μετά τη διακοπή εξακολουθούν να ισχύουν τα αναφερόμενα στην εγκύκλιο 3/2001.

ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΣΤΟ ΤΑΜΕΙΟ
Πρόστιμο και αφαίρεση του ποσού των συντάξεων για το διάστημα εργασίας

Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος ή λόγω αναπηρίας οφείλουν να δηλώσουν την ανάληψη εργασίας ή ότι αυτοαπασχολούνται στον φορέα ή στους φορείς κύριας ασφάλισης από όπου συνταξιοδοτούνται.
Στην περίπτωση παράλειψης της δήλωσης εκ μέρους του συνταξιούχου, προβλέπεται καταλογισμός του ποσού των συντάξεων που έλαβε κατά το διάστημα που εργάστηκε ή αυτοαπασχολήθηκε και επιβάλλεται πρόστιμο επί του καταλογισθέντος ποσού ίσο με τον νόμιμο τόκο υπερημερίας.
Στην εγκύκλιο τονίζεται πως «το καταλογιζόμενο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από δύο μηνιαίες συντάξεις, ακόμα και στην περίπτωση που το διάστημα εργασίας ή απασχόλησης είναι μικρότερο».

Από τις ρυθμίσεις των νόμων 2676/99 και 3863/10 εξαιρούνται:

Ο επιζών των συζύγων.
Οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ.
Οι πολύτεκνοι των οποίων τουλάχιστον το ένα παιδί είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερη ή ανώτατη σχολή και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
Τα πρόσωπα για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις των Καν. (ΕΟΚ) 1408/71 και 574/72 και των διμερών συμβάσεων εργασίας.
Τα πρόσωπα που συνταξιοδοτήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 27 παρ. 6, 7, 8 και 9 του Ν. 3185/2003 (ιπτάμενοι χειριστές καθώς και ιπτάμενοι συνοδοί και φροντιστές της Ολυμπιακής Αεροπορίας και Ολυμπιακής Αεροπλοΐας) μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ
Σταδιακά η υλοποίηση των ρυθμίσεων

Σε... δόσεις θα υλοποιηθούν οι αλλαγές στο καθεστώς απασχόλησης των συνταξιούχων. Συγκεκριμένα όπως προβλέπεται στον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο:

- Οι νέες ασφαλιστικές ρυθμίσεις ισχύουν για τους συνταξιούχους που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται ή διορίζονται από 15 Ιουλίου 2010 και εξής.

- Για τους συνταξιούχους οι οποίοι ήδη είχαν αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνταν ή είχαν διοριστεί και δεν επηρεάζονταν από τις ρυθμίσεις του άρθρου 63 του Ν. 2676/99, οι νέες ρυθμίσεις θα εφαρμοστούν από 1ης Ιανουαρίου 2013.

- Για τους συνταξιούχους οι οποίοι ήδη είχαν αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνταν και καταλαμβάνονταν από τις ρυθμίσεις του Νόμου 2676/99 διατηρείται το καθεστώς αυτό μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Οι νέες ρυθμίσεις θα εφαρμόζονται από 1ης Ιανουαρίου 2013, καταργούμενης κάθε άλλης αντίθετης διάταξης.

Σημειώνεται πως συνταξιούχος που απασχολείται έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει τον χρόνο ασφάλισης (άρθρο 16 του Ν. 3863/10). Ειδικότερα ο χρόνος ασφάλισης αξιοποιείται είτε για την προσαύξηση της σύνταξής, είτε για θεμελίωση νέου συνταξιοδοτικού δικαιώματος (σύμφωνα με τις διατάξεις περί διπλοσυνταξιούχων).
Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι η αξιοποίηση του χρόνου ασφάλισης γίνεται πλέον σε όλες τις περιπτώσεις και όχι μόνο στην περίπτωση αναστολής της σύνταξης.
Στην περίπτωση αξιοποίησης του χρόνου ασφάλισης στον φορέα από τον οποίο ο συνταξιούχος λαμβάνει σύνταξη, ο υπολογισμός για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης γίνεται με ποσοστό 1,714% επί των συντάξιμων αποδοχών.
Οι συντάξιμες αποδοχές δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 25πλάσιο του ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη για κάθε έτος συντάξιμης υπηρεσίας ή 300 ημέρες εργασίας.

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ
Ενιαίοι κανόνες για όλα τα Ταμεία πλην ΟΓΑ

Ενιαίο καθεστώς τόσο στο Δημόσιο όσο και στα υπόλοιπα ασφαλιστικά ταμεία (πλην ΟΓΑ) έχει καθιερωθεί για τους συνταξιούχους που εργάζονται. Οι αλλαγές αυτές πέρασαν με τον ασφαλιστικό νόμο που ψηφίστηκε το καλοκαίρι και έχουν ως στόχο την καθιέρωση ενιαίων κανόνων σε όλα τα Ταμεία. Ουσιαστικά με τον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο «επεκτάθηκε» και στον δημόσιο τομέα το καθεστώς που προβλέπεται για τους συνταξιούχους που καλύπτονται από ταμεία κύριας ασφάλισης και απασχολούνται είτε ως μισθωτοί είτε ως αυτοαπασχολούμενοι.
της Κατερίνας Κοκκαλιάρη, από την εφημερίδα "Έθνος", 28/2/2011