«Αυτό που γίνεται είναι έγκλημα κατά της δημοκρατίας. Όχι γιατί εμείς έχουμε δίκιο και οι άλλοι έχουνε άδικο. Αλλά διότι επιλέγονται λύσεις εν αγνοία των τοπικών κοινωνιών που έχουνε άμεση σχέση με τη ζωή τη δική μας. Έτσι επί παραδείγματι φθάνουμε σε μία κατάσταση όπου το πολιτικό σύστημα, μας κάνει να εκλέγουμε ανθρώπους για να μας λύνουνε τα προβλήματα της καθημερινότητας και τελικά αυτούς τους ανθρώπους έρχονται κάποιοι άλλοι, από πάνω, και δεν τους επιτρέπουν να προβούν στις λύσεις και να ασκήσουν τα καθήκοντα που οι ίδιοι έχουνε κατ’ εξουσιοδότηση του λαού….Νομίζουμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα θα είναι, όχι ότι θα θάβονται σκουπίδια εδώ δίπλα μας, αλλά ότι θάβεται σαν σκουπίδι το αίσθημα της αξιοπρέπειας και της δημοκρατίας σε αυτόν τον τόπο. Γι’ αυτό το λόγο ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί. Είναι αγώνας αξιοπρέπειας…» Από τις δηλώσεις του Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαου στο μπλόκο των κατοίκων της Κερατέας.
Για την πολιτική που ακολούθησε το ελληνικό κράτος στον τομέα των στερεών αποβλήτων έχουμε αναφερθεί και παλαιότερα.(εδώ και εδώ). Κατά την πάγια τακτική του και θεωρώντας ότι οι αναγκαίες επενδύσεις, αφού έχουν κοινωνικό χαρακτήρα, μπορούν και να μην γίνουν ποτέ, εκχώρησε το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στις τοπικές κοινωνίες. Αποτέλεσμα; Το 2005 καταγράφηκαν 2.626 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων ΧΑΔΑ (κοινώς σκουπιδότοποι) που προξενούν – και θα προξενούν για χρόνια – σημαντική επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Παράλληλα, από την οργανωμένη πολιτεία δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου για την συστηματική περιβαλλοντική επιβάρυνση που προξενούν οι λεγόμενοι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).
Αυτός ο τρόπος διαχείρισης –ή ορθότερα μη διαχείρισης- είχε σαν αποτέλεσμα να επιβληθούν στη χώρα τσουχτερά πρόστιμα και να τεθούν χρονικά όρια για την προσαρμογή της στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Άλλωστε η επεξεργασία των στερεών αποβλήτων δεν αποτελεί μόνο στοιχειώδη συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά εξελίσσεται διεθνώς και σε μία πολύ κερδοφόρα επιχείρηση. Από την ανακύκλωση των συσκευασιών μέχρι την κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Με δεδομένη την αδιαφορία των ιδιωτών για σοβαρότερες επενδύσεις, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των Ανεξέλεγκτων Χώρων Διάθεσης Απορριμμάτων, η κυβέρνηση αποφάσισε την δημιουργία 120 τουλάχιστον ΧΥΤΑ σε όλη την επικράτεια.
Απόφαση που μπορεί μεν να αποδώσει γρήγορα και σημαντικά κέρδη στους «εθνικούς μας εργολάβους» αλλά που σαφώς δεν λύνει το πρόβλημα, αφού η ΕΕ έχει θέσει σαν χρονικό όριο κατάργησης των ΧΥΤΑ, το τέλος του 2012.
Η επιλογή της τοποθεσίας των νέων ΧΥΤΑ, περισσότερο βασίστηκε στην ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς και των όποιων έργων υποδομής θα αναλάμβανε το κράτος (οδική πρόσβαση, δυνατότητα περισσότερων δρομολογίων ανά ημέρα για τους όμορους δήμους κλπ) παρά στους αντικειμενικούς όρους που προϋπέθετε το αυστηρό νομικό πλαίσιο εγκατάστασής τους.
Έτσι στην περιοχή της Αττικής, επελέγησαν σαν προσφορότερες περιοχές για την ίδρυση των νέων ΧΥΤΑ (και όχι ΧΥΤΥ όπως ψευδώς αναφέρεται) η Κερατέα και το Γραμματικό.
Ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό βρέθηκε να κατασκευάζεται, σε δασική έκταση, στο κέντρο ενός παρθένου δάσους, από τα ελάχιστα που υπήρχαν ανέπαφα στην Αττική και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη θάλασσα. Το δάσος καταστράφηκε ολοσχερώς –όπως και σε ολόκληρη τη Βορειοανατολική Αττική- από μία φωτιά που ξεκίνησε μέσα από τον υπό κατασκευή ΧΥΤΑ το καλοκαίρι του 2009 (τυχαίο; Δεν νομίζω), ενώ μετά τις καταρρακτώδεις βροχές, το καλοκαίρι του 2010, μέρος του έργου κατέληξε στη θάλασσα διαψεύδοντας όσους ισχυρίζονταν ότι οι παραθαλάσσιες περιοχές δεν κινδυνεύουν από τη ρύπανση που θα επέφερε ο υπό κατασκευή ΧΥΤΑ.
Για την πολιτική που ακολούθησε το ελληνικό κράτος στον τομέα των στερεών αποβλήτων έχουμε αναφερθεί και παλαιότερα.(εδώ και εδώ). Κατά την πάγια τακτική του και θεωρώντας ότι οι αναγκαίες επενδύσεις, αφού έχουν κοινωνικό χαρακτήρα, μπορούν και να μην γίνουν ποτέ, εκχώρησε το πρόβλημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στις τοπικές κοινωνίες. Αποτέλεσμα; Το 2005 καταγράφηκαν 2.626 Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων ΧΑΔΑ (κοινώς σκουπιδότοποι) που προξενούν – και θα προξενούν για χρόνια – σημαντική επιβάρυνση στο περιβάλλον.
Παράλληλα, από την οργανωμένη πολιτεία δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός ελέγχου για την συστηματική περιβαλλοντική επιβάρυνση που προξενούν οι λεγόμενοι Χώροι Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).
Αυτός ο τρόπος διαχείρισης –ή ορθότερα μη διαχείρισης- είχε σαν αποτέλεσμα να επιβληθούν στη χώρα τσουχτερά πρόστιμα και να τεθούν χρονικά όρια για την προσαρμογή της στα ευρωπαϊκά δεδομένα. Άλλωστε η επεξεργασία των στερεών αποβλήτων δεν αποτελεί μόνο στοιχειώδη συμβολή στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά εξελίσσεται διεθνώς και σε μία πολύ κερδοφόρα επιχείρηση. Από την ανακύκλωση των συσκευασιών μέχρι την κομποστοποίηση των οργανικών αποβλήτων και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Με δεδομένη την αδιαφορία των ιδιωτών για σοβαρότερες επενδύσεις, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των Ανεξέλεγκτων Χώρων Διάθεσης Απορριμμάτων, η κυβέρνηση αποφάσισε την δημιουργία 120 τουλάχιστον ΧΥΤΑ σε όλη την επικράτεια.
Απόφαση που μπορεί μεν να αποδώσει γρήγορα και σημαντικά κέρδη στους «εθνικούς μας εργολάβους» αλλά που σαφώς δεν λύνει το πρόβλημα, αφού η ΕΕ έχει θέσει σαν χρονικό όριο κατάργησης των ΧΥΤΑ, το τέλος του 2012.
Η επιλογή της τοποθεσίας των νέων ΧΥΤΑ, περισσότερο βασίστηκε στην ελαχιστοποίηση του κόστους μεταφοράς και των όποιων έργων υποδομής θα αναλάμβανε το κράτος (οδική πρόσβαση, δυνατότητα περισσότερων δρομολογίων ανά ημέρα για τους όμορους δήμους κλπ) παρά στους αντικειμενικούς όρους που προϋπέθετε το αυστηρό νομικό πλαίσιο εγκατάστασής τους.
Έτσι στην περιοχή της Αττικής, επελέγησαν σαν προσφορότερες περιοχές για την ίδρυση των νέων ΧΥΤΑ (και όχι ΧΥΤΥ όπως ψευδώς αναφέρεται) η Κερατέα και το Γραμματικό.
Ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό βρέθηκε να κατασκευάζεται, σε δασική έκταση, στο κέντρο ενός παρθένου δάσους, από τα ελάχιστα που υπήρχαν ανέπαφα στην Αττική και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τη θάλασσα. Το δάσος καταστράφηκε ολοσχερώς –όπως και σε ολόκληρη τη Βορειοανατολική Αττική- από μία φωτιά που ξεκίνησε μέσα από τον υπό κατασκευή ΧΥΤΑ το καλοκαίρι του 2009 (τυχαίο; Δεν νομίζω), ενώ μετά τις καταρρακτώδεις βροχές, το καλοκαίρι του 2010, μέρος του έργου κατέληξε στη θάλασσα διαψεύδοντας όσους ισχυρίζονταν ότι οι παραθαλάσσιες περιοχές δεν κινδυνεύουν από τη ρύπανση που θα επέφερε ο υπό κατασκευή ΧΥΤΑ.
Στη Βορειοανατολική Αττική, η τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή από τη φωτιά, ουσιαστικά σταμάτησε και τον αγώνα των κατοίκων.
Με τη σειρά του, ο ΧΥΤΑ στην Κερατέα έρχεται να ολοκληρώσει την καταστροφή της Νοτιοαννατολικής Αττικής, όπου δάση και γενικότερα το αγροτικό τοπίο έχουν ήδη υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες από τις φωτιές, την αυθαίρετη δόμηση και την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση παντός τύπου οχλουσών χρήσεων.
Με τη σειρά του, ο ΧΥΤΑ στην Κερατέα έρχεται να ολοκληρώσει την καταστροφή της Νοτιοαννατολικής Αττικής, όπου δάση και γενικότερα το αγροτικό τοπίο έχουν ήδη υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες από τις φωτιές, την αυθαίρετη δόμηση και την ανεξέλεγκτη εγκατάσταση παντός τύπου οχλουσών χρήσεων.
Πρόκειται να κατασκευαστεί σε έκταση που -προ εικοσαετίας- έχει ανακηρυχθεί αναδασωτέα. Σε μία περιοχή που η στεγανοποίησή της είναι άκρως προβληματική αφού το υπέδαφος είναι διάτρητο από τις στοές των παλαιών μεταλλείων, ενώ υπάρχουν όχι μόνο υπόγεια αλλά και επιφανειακά ύδατα όπως το ρέμα Μουζάκη που διαπερνά το χώρο του ΧΥΤΑ και εκβάλει στην περιοχή του Λαυρίου. Ταυτόχρονα, σε απόσταση 300 μέτρων υπάρχει ο κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος του Οβριόκαστρου, ενώ ολόκληρη η περιοχή της Λαυρεωτικής, χαρακτηρισμένη σαν τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, υποτίθεται ότι σχεδιάζεται να αναπτυχθεί τόσο σε υποδομές (λιμάνι Λαυρίου) όσο και τουριστικά, μετά την εγκατάσταση του αεροδρομίου στα Σπάτα.
Με αυτά τα δεδομένα ήταν αναμενόμενο οι κάτοικοι της Κερατέας και των γύρω οικισμών να αντιδράσουν στην εγκατάσταση του ΧΥΤΑ. Αυτό που δεν ανέμενε η πολιτεία, ήταν η δυναμική αντίσταση που συνάντησε όταν ο, υπό αστυνομική προστασία, εργολάβος κατέλαβε το χώρο, προκειμένου να αρχίσει τα έργα. Έτσι, από τους δύο χιλιάδες περίπου αστυνομικούς που συγκεντρώθηκαν, εξαπολύθηκε ένα πρωτοφανές κλίμα τρομοκρατίας και καταστολής ενάντια σε ολόκληρο τον πληθυσμό της πόλης που επέμενε – και επιμένει - να παραμένει για ημέρες διαμαρτυρόμενος στα μπλόκα της λεωφόρου Λαυρίου.
Αυτό το όργιο καταστολής, αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο, την πλήρη κατάρρευση της δυνατότητας του πολιτικού συστήματος να διαχειρίζεται τις κρίσεις που αυτό δημιουργεί. Μία μέχρι πρότινος συντηρητική κοινωνία, χωρίς εμπειρία από τέτοια γεγονότα, αποκομμένη πλήρως από τα ΜΜΕ όσον αφορά τα αιτήματά της, έχοντας χάσει κάθε εμπιστοσύνη στους πολιτικούς της εκπροσώπους, αυτοοργανώνεται και αντιστέκεται δημιουργώντας πρωτόγνωρες ενότητες στο εσωτερικό της. Μετατρέποντας το μπλόκο σε χώρο καθημερινής συνάθροισης, δημιουργίας και αγώνα. Από τους μαθητές των δημοτικών σχολείων μέχρι τους γέροντες των ΚΑΠΗ. Από το μητροπολίτη Λαυρεωτικής που ευλογεί τους κατοίκους, δηλώνοντας ότι ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί ως το τέλος, μέχρι την ΟΝΝΕΔ και τους Αντιεξουσιαστές Λαυρίου που καλούν στην ενίσχυση των μπλόκων.
Ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχει ο αγώνας τους, η ενότητα στη βάση ενός κοινού αιτήματος καθώς και η αποφασιστικότητα στη διεκδίκησή του, είναι το καλύτερο μάθημα που μας δίνουν αυτή τη στιγμή οι κάτοικοι της Κερατέας. Ακόμα και αν αγνοήσουμε την περαιτέρω καταστροφή της Αττικής, μόνο και μόνο γι αυτό, αξίζουν την ολόπλευρη συμπαράστασή μας.
του Κώστα Ευθυμίου, "ΣΤάΣΗ στο Χαλάνδρι", http://www.stasi.gr/, Δεκέμβριος 2010
Με αυτά τα δεδομένα ήταν αναμενόμενο οι κάτοικοι της Κερατέας και των γύρω οικισμών να αντιδράσουν στην εγκατάσταση του ΧΥΤΑ. Αυτό που δεν ανέμενε η πολιτεία, ήταν η δυναμική αντίσταση που συνάντησε όταν ο, υπό αστυνομική προστασία, εργολάβος κατέλαβε το χώρο, προκειμένου να αρχίσει τα έργα. Έτσι, από τους δύο χιλιάδες περίπου αστυνομικούς που συγκεντρώθηκαν, εξαπολύθηκε ένα πρωτοφανές κλίμα τρομοκρατίας και καταστολής ενάντια σε ολόκληρο τον πληθυσμό της πόλης που επέμενε – και επιμένει - να παραμένει για ημέρες διαμαρτυρόμενος στα μπλόκα της λεωφόρου Λαυρίου.
Αυτό το όργιο καταστολής, αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο, την πλήρη κατάρρευση της δυνατότητας του πολιτικού συστήματος να διαχειρίζεται τις κρίσεις που αυτό δημιουργεί. Μία μέχρι πρότινος συντηρητική κοινωνία, χωρίς εμπειρία από τέτοια γεγονότα, αποκομμένη πλήρως από τα ΜΜΕ όσον αφορά τα αιτήματά της, έχοντας χάσει κάθε εμπιστοσύνη στους πολιτικούς της εκπροσώπους, αυτοοργανώνεται και αντιστέκεται δημιουργώντας πρωτόγνωρες ενότητες στο εσωτερικό της. Μετατρέποντας το μπλόκο σε χώρο καθημερινής συνάθροισης, δημιουργίας και αγώνα. Από τους μαθητές των δημοτικών σχολείων μέχρι τους γέροντες των ΚΑΠΗ. Από το μητροπολίτη Λαυρεωτικής που ευλογεί τους κατοίκους, δηλώνοντας ότι ο αγώνας πρέπει να συνεχιστεί ως το τέλος, μέχρι την ΟΝΝΕΔ και τους Αντιεξουσιαστές Λαυρίου που καλούν στην ενίσχυση των μπλόκων.
Ανεξάρτητα από την εξέλιξη που θα έχει ο αγώνας τους, η ενότητα στη βάση ενός κοινού αιτήματος καθώς και η αποφασιστικότητα στη διεκδίκησή του, είναι το καλύτερο μάθημα που μας δίνουν αυτή τη στιγμή οι κάτοικοι της Κερατέας. Ακόμα και αν αγνοήσουμε την περαιτέρω καταστροφή της Αττικής, μόνο και μόνο γι αυτό, αξίζουν την ολόπλευρη συμπαράστασή μας.
του Κώστα Ευθυμίου, "ΣΤάΣΗ στο Χαλάνδρι", http://www.stasi.gr/, Δεκέμβριος 2010
