Δύο γεγονότα των τελευταίων ημερών κέρδισαν την επικαιρότητα στον τομέα της οικονομίας μας. Το πρώτο και το πλέον σημαντικό είναι η δήλωση Τόμσεν ότι η συνταγή που δόθηκε από την «τρόικα» στην Ελλάδα ήταν λάθος.
Και το δεύτερο είναι η ομιλία και η συνέντευξη του προέδρου της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά στη ΔΕΘ. Θα πρέπει λίγο να σταθούμε στα γεγονότα αυτά γιατί πραγματικά υποδηλώνουν σημαντικές εξελίξεις για το μέλλον. Συνεχώς εμπεδώνεται η συνείδηση ότι ο Γ. Παπανδρέου προσπάθησε να κατακτήσει την εξουσία έχοντας τρεις μοναδικούς στόχους:
Και το δεύτερο είναι η ομιλία και η συνέντευξη του προέδρου της ΝΔ Αντώνη Σαμαρά στη ΔΕΘ. Θα πρέπει λίγο να σταθούμε στα γεγονότα αυτά γιατί πραγματικά υποδηλώνουν σημαντικές εξελίξεις για το μέλλον. Συνεχώς εμπεδώνεται η συνείδηση ότι ο Γ. Παπανδρέου προσπάθησε να κατακτήσει την εξουσία έχοντας τρεις μοναδικούς στόχους:
α) να συκοφαντήσει τη ΝΔ ότι τάχα οι χειρισμοί της ήταν που προκάλεσαν τη σημερινή δημοσιονομική κρίση,
β) να εμπεδώσει ο λαός ότι η ελληνική οικονομία βαδίζει σε χρεοκοπία και να παρουσιαστεί στη συνέχεια ότι οι χειρισμοί οι δικοί του απέτρεψαν μια τέτοια εξέλιξη και
γ) να πείσει ότι είναι αναγκαία η ένταξή μας στο ΔΝΤ λόγω του έντονου δημοσιονομικού προβλήματος, μια εξέλιξη που θα δημιουργούσε ανευθυνότητα για τις πράξεις ή τις παραλείψεις του.
Oι τρεις αυτοί στόχοι βασίστηκαν στον μύθο ότι η Ελλάδα βαδίζει σε πτώχευση. Κι αυτόν τον μύθο τον ξεκίνησε ο κ. Παπανδρέου από την επομένη της ορκωμοσίας του, τον έκαναν σημαία τους τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τα προσκείμενα στο ΠΑΣΟΚ και τον αξιοποίησαν οι διεθνείς κερδοσκόποι - επενδυτές για να πλήξουν την ελληνική οικονομία, ανεβάζοντας σε δυσθεώρητα ύψη τα επιτόκια δανεισμού. Είναι η πρώτη φορά που ένας νεοορκισθείς πρωθυπουργός μιλάει για το ενδεχόμενο πτώχευσης της χώρας του προτού καν ενημερωθεί για την κατάσταση. Ούτε όταν ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρισκόταν στο 20% και το επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου είχε φτάσει στο 25% (περίοδος 1989 - 1993), οι τρεις διατελέσαντες τότε πρωθυπουργοί (Τζαννετάκης, Ζολώτας και Μητσοτάκης) δεν διανοήθηκαν ποτέ να σπιλώσουν την ελληνική οικονομία και να την παρουσιάσουν ότι βαδίζει στην πτώχευση. Όσο ο μύθος αυτός καταρρέει, τόσο θα γίνεται συνείδηση ότι η ένταξη της Ελλάδος στο ΔΝΤ ήταν προσχεδιασμένη για να ληφθούν αντιλαϊκά μέτρα. Με πρώτο και κύριο το περίφημο Μνημόνιο. Έτσι ο πρωθυπουργός εξασφάλισε, κατά την αντίληψή του, και την ανευθυνότητα στην ενάσκηση της εξουσίας και την αφορμή για συνεχή ταξίδια εκτός Ελλάδος. Πολλοί υπήρξαν οι υμνητές του Μνημονίου, είτε από αμάθεια είτε από την πρόθεσή τους να ευθυγραμμιστούν με την κυβερνητική γραμμή, για λόγους ευνόητους. Και ο μεν κοινοβουλευτικός λόχος του ΠΑΣΟΚ, άπειρος και άβουλος, ψήφισε το Μνημόνιο και είχε κάποια δικαιολογία, όμως οι βουλευτές του ΛΑΟΣ και η κ. Μπακογιάννη, καθώς και οι υμνητές του Μνημονίου δημοσιογράφοι και λοιποί αναλυτές, θα έπρεπε να μελετήσουν περισσότερο προσεκτικά το περιεχόμενό του και να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των αδύναμων ελλήνων πολιτών. Αυτό που δεν έκαναν οι θαυμαστές του Μνημονίου, ήρθε η δήλωση Τόμσεν να το κάνει και να επιβεβαιώσει όλες τις αντιρρήσεις με μια βραχεία δήλωση. Ουσιαστικά ο επικεφαλής του ΔΝΤ για την Ευρώπη αποδυνάμωσε εντελώς το Μνημόνιο, αλλά δυστυχώς η κυβέρνηση, επειδή τη βολεύουν τα μέτρα του Μνημονίου, δεν έθεσε ακόμη θέμα αναθεώρησής του. Μόνη της η «τρόικα» φαίνεται ότι αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την αναθεώρησή του, όπως θα δούμε παρακάτω. Ουσιαστικά ο Τόμσεν καταδίκασε τη φορολογική και εισοδηματική πολιτική της κυβέρνησης. Είναι τόσο σημαντικό το γεγονός της καταδίκης της συνταγής από τον ίδιο τον «γιατρό» που επέβαλε τη θεραπευτική αγωγή, ώστε εάν υπήρχε ίχνος ευθιξίας στους πολιτικούς μας θα έπρεπε ολόκληρη η κυβέρνηση να παραιτηθεί ή τουλάχιστον να παραιτηθούν οι υπουργοί που με τον φανατισμό του νεοφώτιστου ανέλαβαν την υλοποίηση των μέτρων του Μνημονίου. Δυστυχώς όμως, μέσα στη σκληρή παχυδερμικότητα του πολιτικού μας συστήματος, καμία παραίτηση δεν είδαμε μέχρι τώρα. Αντιθέτως, δεν έδωσαν καμία προσοχή, δυστυχώς, στη δήλωση Τόμσεν.
Oι τρεις αυτοί στόχοι βασίστηκαν στον μύθο ότι η Ελλάδα βαδίζει σε πτώχευση. Κι αυτόν τον μύθο τον ξεκίνησε ο κ. Παπανδρέου από την επομένη της ορκωμοσίας του, τον έκαναν σημαία τους τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τα προσκείμενα στο ΠΑΣΟΚ και τον αξιοποίησαν οι διεθνείς κερδοσκόποι - επενδυτές για να πλήξουν την ελληνική οικονομία, ανεβάζοντας σε δυσθεώρητα ύψη τα επιτόκια δανεισμού. Είναι η πρώτη φορά που ένας νεοορκισθείς πρωθυπουργός μιλάει για το ενδεχόμενο πτώχευσης της χώρας του προτού καν ενημερωθεί για την κατάσταση. Ούτε όταν ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρισκόταν στο 20% και το επιτόκιο δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου είχε φτάσει στο 25% (περίοδος 1989 - 1993), οι τρεις διατελέσαντες τότε πρωθυπουργοί (Τζαννετάκης, Ζολώτας και Μητσοτάκης) δεν διανοήθηκαν ποτέ να σπιλώσουν την ελληνική οικονομία και να την παρουσιάσουν ότι βαδίζει στην πτώχευση. Όσο ο μύθος αυτός καταρρέει, τόσο θα γίνεται συνείδηση ότι η ένταξη της Ελλάδος στο ΔΝΤ ήταν προσχεδιασμένη για να ληφθούν αντιλαϊκά μέτρα. Με πρώτο και κύριο το περίφημο Μνημόνιο. Έτσι ο πρωθυπουργός εξασφάλισε, κατά την αντίληψή του, και την ανευθυνότητα στην ενάσκηση της εξουσίας και την αφορμή για συνεχή ταξίδια εκτός Ελλάδος. Πολλοί υπήρξαν οι υμνητές του Μνημονίου, είτε από αμάθεια είτε από την πρόθεσή τους να ευθυγραμμιστούν με την κυβερνητική γραμμή, για λόγους ευνόητους. Και ο μεν κοινοβουλευτικός λόχος του ΠΑΣΟΚ, άπειρος και άβουλος, ψήφισε το Μνημόνιο και είχε κάποια δικαιολογία, όμως οι βουλευτές του ΛΑΟΣ και η κ. Μπακογιάννη, καθώς και οι υμνητές του Μνημονίου δημοσιογράφοι και λοιποί αναλυτές, θα έπρεπε να μελετήσουν περισσότερο προσεκτικά το περιεχόμενό του και να υπερασπιστούν τα συμφέροντα των αδύναμων ελλήνων πολιτών. Αυτό που δεν έκαναν οι θαυμαστές του Μνημονίου, ήρθε η δήλωση Τόμσεν να το κάνει και να επιβεβαιώσει όλες τις αντιρρήσεις με μια βραχεία δήλωση. Ουσιαστικά ο επικεφαλής του ΔΝΤ για την Ευρώπη αποδυνάμωσε εντελώς το Μνημόνιο, αλλά δυστυχώς η κυβέρνηση, επειδή τη βολεύουν τα μέτρα του Μνημονίου, δεν έθεσε ακόμη θέμα αναθεώρησής του. Μόνη της η «τρόικα» φαίνεται ότι αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την αναθεώρησή του, όπως θα δούμε παρακάτω. Ουσιαστικά ο Τόμσεν καταδίκασε τη φορολογική και εισοδηματική πολιτική της κυβέρνησης. Είναι τόσο σημαντικό το γεγονός της καταδίκης της συνταγής από τον ίδιο τον «γιατρό» που επέβαλε τη θεραπευτική αγωγή, ώστε εάν υπήρχε ίχνος ευθιξίας στους πολιτικούς μας θα έπρεπε ολόκληρη η κυβέρνηση να παραιτηθεί ή τουλάχιστον να παραιτηθούν οι υπουργοί που με τον φανατισμό του νεοφώτιστου ανέλαβαν την υλοποίηση των μέτρων του Μνημονίου. Δυστυχώς όμως, μέσα στη σκληρή παχυδερμικότητα του πολιτικού μας συστήματος, καμία παραίτηση δεν είδαμε μέχρι τώρα. Αντιθέτως, δεν έδωσαν καμία προσοχή, δυστυχώς, στη δήλωση Τόμσεν.
Ούτε τη θεώρησαν αφορμή για να ζητήσουν ευνοϊκότερους όρους και αναθεώρηση του Μνημονίου.
Η κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού του 2011 θα μας δείξει την πλήρη διαπραγματευτική ικανότητα της κυβέρνησης, τη στιγμή που ο πρωθυπουργός μεριμνά και τυρβάζει περί πολλά, επισκεπτόμενος συνεχώς τις ξένες χώρες.
Το δεύτερο αξιοσημείωτο γεγονός των τελευταίων ημερών είναι η εμφάνιση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέδρου της ΝΔ στη ΔΕΘ. Ο κ. Σαμαράς, όπως είναι γνωστό, από την αρχή είχε ταχθεί εναντίον του Μνημονίου, αναλογιζόμενος τις συνέπειες της εφαρμογής του στην Ελλάδα υπό τις σημερινές συνθήκες ύφεσης της οικονομίας μας.
Το δεύτερο αξιοσημείωτο γεγονός των τελευταίων ημερών είναι η εμφάνιση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέδρου της ΝΔ στη ΔΕΘ. Ο κ. Σαμαράς, όπως είναι γνωστό, από την αρχή είχε ταχθεί εναντίον του Μνημονίου, αναλογιζόμενος τις συνέπειες της εφαρμογής του στην Ελλάδα υπό τις σημερινές συνθήκες ύφεσης της οικονομίας μας.
Και καταψήφισε το Μνημόνιο μέσα στη Βουλή, μαζί με τα κόμματα της ευρύτερης Αριστεράς. Ο κ. Σαμαράς τώρα δικαιώνεται, μετά τη δήλωση Τόμσεν, όπως και όλοι όσοι εξαρχής είχαν ταχθεί εναντίον των μέτρων λιτότητας που υιοθετούσε η «τρόικα». Η στήλη μας αισθάνεται ιδιαίτερη ικανοποίηση, γιατί από την πρώτη στιγμή είχαμε καταδικάσει την εισδοχή της Ελλάδας στο ΔΝΤ και είχαμε προειδοποιήσει για τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης.
Ο αρχηγός της ΝΔ κατά την ομιλία του και τη συνέντευξή του στη Θεσσαλονίκη έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάπτυξη, ως μοναδική διέξοδο από την κρίση. Και υποσχέθηκε ότι αν η ΝΔ επανέλθει στην εξουσία θα αποκαταστήσει τους μισθούς και τις συντάξεις και θα μειώσει τη φορολογική πίεση που δημιούργησε η σημερινή κυβέρνηση, έτσι ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις αύξησης της εσωτερικής ζήτησης, γεγονός που θα δώσει ώθηση στην ανάπτυξη.
Είναι γεγονός ότι η συνταγή του ΔΝΤ μας οδηγεί πέρα από την ύφεση και σε δημοσιονομικό αδιέξοδο. Στην πραγματικότητα, παρά την αύξηση της φορολογίας και τις περικοπές μισθών και συντάξεων, η ύφεση προκάλεσε σημαντική μείωση των εσόδων του Δημοσίου.
Είναι γεγονός ότι η συνταγή του ΔΝΤ μας οδηγεί πέρα από την ύφεση και σε δημοσιονομικό αδιέξοδο. Στην πραγματικότητα, παρά την αύξηση της φορολογίας και τις περικοπές μισθών και συντάξεων, η ύφεση προκάλεσε σημαντική μείωση των εσόδων του Δημοσίου.
Η χαλάρωση της φορολογικής πίεσης και η αύξηση των εισοδημάτων των εργαζομένων θα οδηγούσε και στην αύξηση των εσόδων του κράτους. Σημειώνουμε ότι από το 2014 και για μια πενταετία οι δανειακές υποχρεώσεις του ελληνικού Δημοσίου θα ξεκινήσουν από τα 50 δισ. ευρώ ετησίως και θα φτάσουν στα 77 δισ. ευρώ.
Η ύφεση θα βαθαίνει από χρόνο σε χρόνο και θα υπερβαίνει το 5%. Το ίδιο θα συμβεί και με το δημόσιο χρέος, που πριν φτάσουμε στο 2020 θα υπερβεί το 15% του ΑΕΠ. Αυτές θα είναι οι εξελίξεις στα τρία βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, αν η κυβέρνηση και η «τρόικα» δεν συγκατατεθούν στην τροποποίηση του Μνημονίου επί το ευνοϊκότερο. Ήδη διαφαίνονται οι αρνητικές συνέπειες της εφαρμογής των συνταγών του ΔΝΤ που ήσαν προβλέψιμες από τους «νουν έχοντες»!
Με τα παραπάνω δεδομένα έχουμε τη γνώμη ότι επιβάλλεται να τροποποιηθούν αμέσως οι όροι και τα μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο. Τώρα είναι η ευνοϊκότερη στιγμή για να ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση τροποποίηση των όρων του, γιατί, καθώς φαίνεται, μέχρι την αποπομπή της κυβέρνησης Παπανδρέου από τον λαό, το Μνημόνιο θα κυριαρχεί στην Ελλάδα. Ακόμη και η ίδια η «τρόικα» φαίνεται να είναι διατεθειμένη να τροποποιήσει το Μνημόνιο, αρκεί να το ζητήσει η κυβέρνηση. Ήδη η «τρόικα» έχει αποφασίσει να δώσει παράταση στον χρόνο εξόφλησης του δανείου των 110 δισ. ευρώ για να μπορέσει η Ελλάδα με περισσότερη άνεση να το πληρώσει. Επίσης προβληματίζει η υστέρηση των εσόδων, η άνοδος του πληθωρισμού και το βάθεμα της ύφεσης. Και για τον λόγο αυτόν αρκετοί αξιωματούχοι του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΟΝΕ φαίνονται διατεθειμένοι να δεχτούν ορισμένες αλλαγές στους όρους του Μνημονίου, τους σχετικούς με τη φορολογική και την εισοδηματική πολιτική.
Φυσικά ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα ορισμένων μεταρρυθμίσεων στην ελληνική οικονομία και γενικότερα στη δομή της κοινωνίας μας. Πολλά πρέπει να γίνουν και σε πολλούς τομείς. Ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει το Μνημόνιο χωρίς αμφιβολία είναι αναγκαίες για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής δράσης και για μια αποτελεσματική αναπτυξιακή πορεία. Ναι, ορισμένα επαγγέλματα πρέπει να απελευθερωθούν. Η γραφειοκρατία με την πολυπλοκότητά της εμποδίζει πολλές φορές τις επενδύσεις στην άμεση οικονομία. Η συνεχής αλλαγή στο φορολογικό και στο ασφαλιστικό καθεστώς εμποδίζει τις επιχειρήσεις στην παραγωγική τους δραστηριότητα.
Η ύφεση θα βαθαίνει από χρόνο σε χρόνο και θα υπερβαίνει το 5%. Το ίδιο θα συμβεί και με το δημόσιο χρέος, που πριν φτάσουμε στο 2020 θα υπερβεί το 15% του ΑΕΠ. Αυτές θα είναι οι εξελίξεις στα τρία βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της ελληνικής οικονομίας, αν η κυβέρνηση και η «τρόικα» δεν συγκατατεθούν στην τροποποίηση του Μνημονίου επί το ευνοϊκότερο. Ήδη διαφαίνονται οι αρνητικές συνέπειες της εφαρμογής των συνταγών του ΔΝΤ που ήσαν προβλέψιμες από τους «νουν έχοντες»!
Με τα παραπάνω δεδομένα έχουμε τη γνώμη ότι επιβάλλεται να τροποποιηθούν αμέσως οι όροι και τα μέτρα που προβλέπει το Μνημόνιο. Τώρα είναι η ευνοϊκότερη στιγμή για να ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση τροποποίηση των όρων του, γιατί, καθώς φαίνεται, μέχρι την αποπομπή της κυβέρνησης Παπανδρέου από τον λαό, το Μνημόνιο θα κυριαρχεί στην Ελλάδα. Ακόμη και η ίδια η «τρόικα» φαίνεται να είναι διατεθειμένη να τροποποιήσει το Μνημόνιο, αρκεί να το ζητήσει η κυβέρνηση. Ήδη η «τρόικα» έχει αποφασίσει να δώσει παράταση στον χρόνο εξόφλησης του δανείου των 110 δισ. ευρώ για να μπορέσει η Ελλάδα με περισσότερη άνεση να το πληρώσει. Επίσης προβληματίζει η υστέρηση των εσόδων, η άνοδος του πληθωρισμού και το βάθεμα της ύφεσης. Και για τον λόγο αυτόν αρκετοί αξιωματούχοι του ΔΝΤ, της ΕΕ και της ΟΝΕ φαίνονται διατεθειμένοι να δεχτούν ορισμένες αλλαγές στους όρους του Μνημονίου, τους σχετικούς με τη φορολογική και την εισοδηματική πολιτική.
Φυσικά ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει την αναγκαιότητα ορισμένων μεταρρυθμίσεων στην ελληνική οικονομία και γενικότερα στη δομή της κοινωνίας μας. Πολλά πρέπει να γίνουν και σε πολλούς τομείς. Ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις που προτείνει το Μνημόνιο χωρίς αμφιβολία είναι αναγκαίες για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγικής δράσης και για μια αποτελεσματική αναπτυξιακή πορεία. Ναι, ορισμένα επαγγέλματα πρέπει να απελευθερωθούν. Η γραφειοκρατία με την πολυπλοκότητά της εμποδίζει πολλές φορές τις επενδύσεις στην άμεση οικονομία. Η συνεχής αλλαγή στο φορολογικό και στο ασφαλιστικό καθεστώς εμποδίζει τις επιχειρήσεις στην παραγωγική τους δραστηριότητα.
Τα πολλά προνόμια των στελεχών του συνδικαλιστικού κινήματος είναι απαράδεκτα και επιβλαβή για την παραγωγική διαδικασία.
Η ταλαιπωρία του πολίτη στην καθημερινότητα και στις σχέσεις του με τις δημόσιες υπηρεσίες υποβιβάζει τη χώρα μας σε τριτοκοσμική. Από τη διόρθωση αυτών πρέπει να ξεκινήσει η κυβέρνηση για να εκσυγχρονίσει τις δομές της κοινωνίας και της οικονομίας μας. Όλα αυτά μπορούσαν και έπρεπε να γίνουν πριν από πολλά χρόνια. Και δεν χρειάζεται κανένα Μνημόνιο για να αρχίσει αυτή η αναδόμηση. Τις πληγές μας τις γνωρίζουμε και πρέπει να τις θεραπεύσουμε με σύνεση και σωφροσύνη.
Εάν για την επίλυση των προβλημάτων αυτών γίνουν λάθη από οποιαδήποτε αιτία, τότε τα προβλήματα θα περιπλακούν. Και η ασφυκτική πίεση του χρόνου ίσως αποβεί σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Οι 300 της σημερινής Βουλής γρήγορα θα φύγουν και δεν τους ενδιαφέρει η λήψη σωστών αποφάσεων. Ενώ για τις σωστές αποφάσεις ενδιαφέρεται το κοινωνικό σύνολο. Γιατί αυτό πλήττεται από την προχειρότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων μας.
Η ταλαιπωρία του πολίτη στην καθημερινότητα και στις σχέσεις του με τις δημόσιες υπηρεσίες υποβιβάζει τη χώρα μας σε τριτοκοσμική. Από τη διόρθωση αυτών πρέπει να ξεκινήσει η κυβέρνηση για να εκσυγχρονίσει τις δομές της κοινωνίας και της οικονομίας μας. Όλα αυτά μπορούσαν και έπρεπε να γίνουν πριν από πολλά χρόνια. Και δεν χρειάζεται κανένα Μνημόνιο για να αρχίσει αυτή η αναδόμηση. Τις πληγές μας τις γνωρίζουμε και πρέπει να τις θεραπεύσουμε με σύνεση και σωφροσύνη.
Εάν για την επίλυση των προβλημάτων αυτών γίνουν λάθη από οποιαδήποτε αιτία, τότε τα προβλήματα θα περιπλακούν. Και η ασφυκτική πίεση του χρόνου ίσως αποβεί σε βάρος του κοινωνικού συνόλου.
Οι 300 της σημερινής Βουλής γρήγορα θα φύγουν και δεν τους ενδιαφέρει η λήψη σωστών αποφάσεων. Ενώ για τις σωστές αποφάσεις ενδιαφέρεται το κοινωνικό σύνολο. Γιατί αυτό πλήττεται από την προχειρότητα αντιμετώπισης των προβλημάτων μας.
του Θεόδωρου Δίζελου, από την εφημερίδα "Το Παρόν", 30/9/2010
