Το τεράστιο πρόβλημα της εκτίναξης της ανεργίας στη χώρα μας από 378.000 το 2008 σε 1.353.000 το 2013 είναι πολυδιάστατο. Η κύρια αιτία της απίστευτης αυτής αύξησης είναι τα μέτρα των Μνημονίων. Η εμμονή της τρόικας και της κυβέρνησης στα μέτρα αυτά είναι μια αδιέξοδη πολιτική που έχει ήδη προκαλέσει πρωτοφανή ύφεση και φτωχοποίηση ενός μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού της χώρας.
Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε ορισμένες από τις βασικές διαστάσεις του προβλήματος αυτού. Από την εξέταση αυτή θα φανούν ορισμένες πλευρές του που δεν είναι πολύ γνωστές και οι οποίες αναδεικνύουν το πόσο δύσκολη θα είναι η επίλυσή του, δηλαδή η επάνοδός της ανεργίας στο επίπεδο του 2008.
Ως έτος βάσης παίρνουμε το 2008 και το συγκρίνουμε με το 2013, για το οποίο υπάρχουν οριστικά στοιχεία. Στο διάστημα της πενταετίας 2009-2013 την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας (και από το 2010 της εκτέλεσης των εντολών των δανειστών μας με βάση τα Μνημόνια που υπέγραψαν οι κυβερνήσεις αυτές) είχαν τα κόμματα της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, είτε μόνα είτε με τη ΔΗΜ.ΑΡ., είτε με παρένθετο πρωθυπουργό και τον ΛΑΟΣ.
Τα δύο κόμματα, όμως, με τις μονοκομματικές κυβερνήσεις τους από το 1974 μέχρι το 2012 και συγκυβερνώντας τα δύο τελευταία χρόνια έχουν την αποκλειστική ευθύνη για τη χρεοκοπία της χώρας. Το κωμικοτραγικό είναι ότι τώρα παριστάνουν τους σωτήρες του τόπου…
Ι. Εργατικό δυναμικό, άνεργοι και ποσοστά ανεργίας
Στα τρία μέρη του Πίνακα 1 δίνεται το εργατικό δυναμικό και οι άνεργοι σε χιλιάδες και τα ποσοστά ανεργίας κατά φύλο και μεγάλες ομάδες ηλικιών στο Σύνολο Χώρας τα έτη 2008 και 2013 και η διαφορά τους.
Από τον Πίνακα 1 φαίνεται ότι το 2013 σε σχέση με το 2008:
1. Το εργατικό δυναμικό της χώρας μειώθηκε κατά 155.000. Η μείωση αυτή οφείλεται από τη μια μεριά στη μείωση των γεννήσεων, κυρίως τη δεκαετία του '80, και από την άλλη στη μετανάστευση προσοντούχων νέων ή/και παλιννόστηση αλλοδαπών στα χρόνια των Μνημονίων. Υπάρχουν, όμως, μεγάλες διαφορές στη μείωση αυτή κατά ομάδες ηλικιών και στα δύο φύλα:
* Στους άνδρες σημειώθηκε μείωση κατά 203.000. Η ποσοστιαία μείωση στους άνδρες ήταν μεγάλη στην ομάδα ηλικιών 15-24 ετών και διπλάσια σε εκείνη των ηλικίας 65 και άνω ετών, ενώ στις ηλικίες 25-64 ετών ήταν μικρότερη.
* Στις γυναίκες υπάρχει αύξηση κατά 48.000, η οποία σημειώθηκε στην ομάδα ηλικιών 25-64 ετών, ενώ στις δύο άλλες ομάδες ηλικιών σημειώθηκε μείωση. Οι μειώσεις αυτές ήταν μικρότερες από εκείνες στους άνδρες. Η διαφορά οφείλεται από τη μια μεριά στη μεγαλύτερη θνησιμότητα των ανδρών και από την άλλη στο ότι υπάρχει μεγαλύτερη μετανάστευση ανδρών απ' ό,τι γυναικών.
2. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατακόρυφα. Συνολικά οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 943.000, δηλαδή υπερτριπλασιάστηκαν. Η αύξηση αυτή, όπως προαναφέρθηκε, οφείλεται στην καταστροφή του παραγωγικού ιστού της χώρας από την εφαρμογή των μέτρων των Μνημονίων. Και στην αύξηση αυτή υπάρχουν μεγάλες διαφορές τόσο κατά φύλο όσο κατά ομάδες ηλικιών:
* Στους άνδρες οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 519.000, δηλαδή υπερτετραπλασιάστηκαν. Η αύξηση στην ομάδα ηλικιών 25-64 ετών η αύξηση ήταν υπερδιπλάσια εκείνης της ομάδας ηλικιών 15-24 ετών και στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω μεγαλύτερη από αυτήν της ομάδας ηλικιών 25-64 ετών
* Στις γυναίκες οι άνεργες αυξήθηκαν κατά 424.000, δηλαδή διπλασιάστηκαν. Οι αυξήσεις στις ομάδες ηλικιών 15-24 ετών και 25-64 ετών ήταν μικρότερες από εκείνες των ανδρών, ενώ στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω η αύξησή τους ήταν υπερτριπλάσια εκείνης των ανδρών.
* Τελικά, ενώ το 2008 ο αριθμός των άνεργων γυναικών ήταν κατά 87.000 μεγαλύτερος από εκείνο, των άνεργων ανδρών, το 2013 ο αριθμός των άνεργων ανδρών ήταν κατά 8.000 μεγαλύτερος των γυναικών (και στις δύο, όμως, περιπτώσεις ήταν πάνω από 660.000!)
3. Το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο του εργατικού δυναμικού υπερτριπλασιάστηκε. Οι διαφορές στις αυξήσεις των ποσοστών ανεργίας κατά φύλο και ηλικία είναι μεγαλύτερες από εκείνες του αριθμού των ανέργων. Ειδικότερα το ποσοστό ανεργίας:
* Στους άνδρες στην ομάδα ηλικιών 15-24 ετών υπερδιπλασιάστηκε, στην ομάδα ηλικιών 25-64 ετών πενταπλασιάστηκε (!), και στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω δεκαπλασιάστηκε!!
* Στις γυναίκες οι αυξήσεις ήταν μικρότερες από εκείνες των ανδρών στις ομάδες ηλικιών 15-24 ετών και 25-64 ετών, αλλά στην ομάδα ηλικιών 65 ετών και άνω η αύξηση ήταν υπερδιπλάσια.
ΙΙ. Οι μακροχρόνια άνεργοι
Στις τρεις πρώτες στήλες του Πίνακα 2 δίνονται το εργατικό δυναμικό, οι άνεργοι και οι άνεργοι 12 και άνω μήνες σε χιλιάδες τα έτη 2008-2013. Στην 4η στήλη δίνεται το ποσοστό που οι άνεργοι 12 μήνες και άνω αντιπροσωπεύουν στο σύνολο των ανέργων.
Από τον Πίνακα 2 φαίνεται ότι το 2013 σε σχέση με το 2008 ο αριθμός των ανέργων, όπως προαναφέρθηκε, υπερτριπλασιάστηκε, αλλά ο αριθμός εκείνων που βρίσκονται στην ανεργία 12 μήνες και άνω πενταπλασιάστηκε, με αποτέλεσμα το ποσοστό που αντιπροσωπεύει στο σύνολο των ανέργων να αυξηθεί κατά 20 εκατοστιαίες μονάδες και, ενώ το 2008 ήταν από λιγότεροι από τους μισούς άνεργους, το 2013 υπερβαίνουν τα δύο τρίτα τους. Οι άνεργοι 12 μηνών και άνω από ως ποσοστό του εργατικού δυναμικού πενταπλασιάστηκαν και από 3,7% το 2008 εκτινάχτηκαν στο 18,5% το 2013.
Η ανεργία είναι μια μεγάλη κοινωνική και οικονομική μάστιγα. Ακόμα, όμως, μεγαλύτερη είναι η μακροχρόνια ανεργία, διότι, εκτός από τα οικονομικά, προκαλεί και σοβαρά ψυχολογικά και άλλα μεγαλύτερα προβλήματα, τόσο στους ίδιους τους άνεργους όσο και στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Η μακροχρόνια ανεργία, μετά το δημογραφικό, είναι το μεγαλύτερο εθνικό μας πρόβλημα.
Από την ανάλυση των εξελίξεων στο εργατικό δυναμικό, την ανεργία και τα ποσοστά ανεργίας κατά φύλο και ομάδες ηλικιών και τον χρόνο διάρκειάς της που έγινε στο άρθρο αυτό, φαίνεται ότι, ενώ το πρόβλημα δημιουργήθηκε σε πέντε χρόνια, η επίλυσή του θα απαιτήσει πολλαπλάσια. Το γεγονός, μάλιστα, ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές κατά φύλο και ηλικία στην αύξηση αυτή σημαίνει ότι η απορρόφησή τους θα απαιτήσει διαφοροποίηση των όποιων θέσεων εργασίας θα δημιουργηθούν. Ακόμα δυσκολότερη θα είναι η απορρόφηση των μακροχρόνια άνεργων, τόσο για λόγους ηλικίας όσο και εξαιτίας της απαξίωσης των όποιων δεξιοτήτων τους.
Το πόσα τελικά χρόνια θα απαιτηθούν για την επίλυση του ακανθώδους προβλήματος της ανεργίας θα εξαρτηθεί από την πολιτική που θα εφαρμοστεί από τις κυβερνήσεις που θα αναδείξει ο λαός με την ψήφο του τα επόμενα 10-15 χρόνια, καθώς και από το αν οι δανειστές μας θα προχωρήσουν σε ένα σημαντικό «κούρεμα» του δημόσιου χρέους ώστε να γίνουν παραγωγικές δημόσιες επενδύσεις που θα δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας.
του Μανόλη Δρεττάκη
Εφημερίδα "Η Αυγή", 13/7/2014
________
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
