ΝΕΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΕΣ
του Γιώργου Γάτου, εφημερίδα "Ημερησία", 16/11/2013
Νέο καθεστώς στους όρους αμοιβής και εργασίας για δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους και νέα συναλλακτικά ήθη - όπως την καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών με καθυστέρηση έως και 3 μηνών (!) - δημιουργούν οι επιχειρησιακές συμβάσεις που μαζικά υπογράφονται εν μέσω της ύφεσης και με την επίκληση της δύσκολης οικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων.
Η εξαήμερη απασχόληση (με κατάργηση του πενθήμερου), τα «ευέλικτα» ωράρια είτε συλλογικά είτε με ατομική συμφωνία, η «εκ περιτροπής» εργασία (4ήμερα και 3ήμερα σε επιχειρήσεις που βρίσκονται σε κρίση), η «εξαφάνιση» επιδομάτων και «έξτρα» παροχών τις οποίες προέβλεπαν οι κλαδικές συμβάσεις και οι μειώσεις μισθών έως τα επίπεδα του εκάστοτε νομοθετημένου μισθού ή ημερομισθίου, για όλες τις ειδικότητες και ανάλογα με την ηλικία και τη διάκριση υπαλλήλου και εργατοτεχνίτη, κυριαρχούσαν, έως τις αρχές Νοεμβρίου, στις περισσότερες από τις 368 επιχειρησιακές συμβάσεις που συνολικά έχουν υπογραφεί και κατατεθεί στο υπουργείο Εργασίας από την 1/1/2013.
Στις 3 Νοεμβρίου, ωστόσο, υπεγράφη η πρώτη επιχειρησιακή σύμβαση σε εταιρία παροχής υπηρεσιών φύλαξης που νομιμοποιεί την καθυστέρηση έως 90 ημέρες (!) στην καταβολή των μισθών των εργαζομένων. «Η καταβολή των αποδοχών του προσωπικού θα λαμβάνει χώρα εντός 90 ημερών από τη λήξη του μήνα εντός του οποίου παρασχέθηκε η εργασία, είτε με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό των εργαζομένων είτε μετρητοίς είτε συνδυαστικά και με τους δύο τρόπους», αναφέρει το άρθρο 7 της επιχειρησιακής σύμβασης την οποία αποκαλύπτει η «ΗτΣ».
Αιφνιδιασμός
Η συγκεκριμένη διάταξη της σύμβασης την οποία συνυπογράφουν η διοίκηση της εταιρείας και οι εκπρόσωποι του σωματείου των εργαζομένων, «αιφνιδίασε» τα στελέχη του υπουργείου Εργασίας και του ΣΕΠΕ που καθημερινά γίνονται αποδέκτες χιλιάδων καταγγελιών για καθυστερήσεις στην καταβολή δεδουλευμένων.
Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 700.000 εργαζόμενοι είναι απλήρωτοι επί μήνες ενώ σε περιπτώσεις που υπάρχει παράλληλη υπολειτουργία των επιχειρήσεων, αρκετοί καταφεύγουν στο μέτρο της επίσχεσης εργασίας (αποχή από την εργασία έως ότου ο εργοδότης εκπληρώσει την υποχρέωση που τον βαρύνει) προκειμένου να εισπράξουν τα δεδουλευμένα προηγούμενων μηνών.
Την προστασία του μισθού προστατεύει, άλλωστε, η νομοθεσία (όχι μόνο απέναντι στον εργοδότη αλλά και για κατασχέσεις έναντι χρεών προς το Δημόσιο μέχρι το 1 /4 του μισθού ή το 1/5 του ημερομισθίου) δεδομένης της σημασίας του για τη διαβίωση του εργαζομένου. Και έως τώρα η συνήθης πρακτική ήταν, για το λόγο αυτό, να καταβάλλονται οι αποδοχές ανά εβδομάδα, ανά 15ημέρες ή και ανά 30 ημέρες.
Οι... μεσαιωνικές ανατροπές
Πλην ελάχιστων εξαιρέσεων («προσχώρησης» σε κλαδικές συμβάσεις που δεν είχαν λήξει , «πάγωμα» αμοιβών), οι περισσότερες επιχειρησιακές συμβάσεις που έχουν συνομολογηθεί με σωματεία ή Ενώσεις Προσώπων και έχουν κατατεθεί φέτος στο υπουργείο Εργασίας...ξαναγράφουν το εργατικό δίκαιο προβλέποντας μεγάλες αλλαγές και περικοπές όχι μόνο για την αντιμετώπιση της κρίσης και της ταμειακής στενότητας που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αλλά και για λόγους ανταγωνισμού:
Εταιρεία που συμμετέχει σε διαγωνισμούς για την παροχή υπηρεσιών καθαρισμού, τεχνικής συντήρησης και λοιπών υπηρεσιών με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη προσφορά, συμφώνησε με το σωματείο των εργαζομένων επιχειρησιακή σύμβαση αιτιολογώντας στο προοίμιο της συμφωνίας ότι προχωρεί στις μειώσεις μισθών και στα ελαστικά ωράρια για αυτόν ακριβώς το λόγο (μείωση μισθολογικού κόστους) με στόχο «να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της έναντι ομοειδών επιχειρήσεων».
Οι συχνότερες αλλαγές
Οι συχνότερες ανατροπές που προβλέπουν οι επιχειρησιακές συμβάσεις προβλέπουν είτε για ένα χρόνο είτε ακόμη και για δύο (έως το 2015):
1 Τη μείωση έως και 20% των μισθών καθώς και την άμεση σύνδεση των αμοιβών των εργαζομένων, μισθών και ημερομισθίων, «με τα εκάστοτε νομοθετημένα κατώτατα όρια» (586,08 ευρώ - 761,90 ευρώ, ανάλογα με την προϋπηρεσία, για άγαμους ηλικίας άνω των 25 ετών, 510,95 ευρώ - 562,05 ευρώ για τους άγαμους κάτω των 25 ετών και 644,69 ευρώ - 820 ευρώ για έγγαμους άνω των 25 ετών και 562,05 ευρώ - 613,15 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών). Σε αρκετές συμβάσεις προβλέπεται ακόμη και ο συμψηφισμός με τα επιδόματα Χριστουγέννων και Πάσχα των διαφορών σε σχέση με όσα καταβάλλονται πριν από τις μειώσεις (απώλειες έως και 40%).
2 Την εξαήμερη απασχόληση 40 ωρών την εβδομάδα για όσους ίσχυε το 5νθήμερο και το δικαίωμα των επιχειρήσεων να καταρτίζουν ατομικές συμφωνίες με κάθε εργαζόμενο χωριστά για εργασία επί 5 ημέρες την εβδομάδα, με πλήρη ή μερική απασχόληση ή και με διακεκομμένο ωράριο.
3 Τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας (εφαρμογή ελαστικών ωραρίων) κατά την κρίση της εταιρείας και ανάλογα με τις συνθήκες και το φόρτο εργασίας. Για ένα χρονικό διάστημα που μπορεί να φτάνει και το 6μηνο προβλέπουν 10ήμερη ημερήσια απασχόληση και για το υπόλοιπο χρόνο τη χορήγηση ημερών ανάπαυσης αντίστοιχων των πρόσθετων ωρών που έχουν εργαστεί.
4 Την εκ περιτροπής εργασία για 4 ημέρες την εβδομάδα (ή και 3) με αντίστοιχη περικοπή μισθού ως μέτρο για την αποτροπή απολύσεων.
5 Τη διατήρηση μόνο των επιδομάτων που προβλέπουν η γενική νομοθεσία (επικίνδυνης εργασίας, τέκνων, σπουδών, ωρίμασης έως το Νοέμβριο του '12) και η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (προϋπηρεσία για την ένταξη στο μισθολογικό κλιμάκιο + επίδομα γάμου).
