Ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της Ελλάδας συγκεντρώνεται σε μια πληθώρα «γερασμένων» δήμων, ενώ ένα άλλο μικρό τμήμα του σε ένα πολύ μικρότερο αριθμό δήμων που παραμένουν ακόμη-συγκριτικά- «νεανικοί».
Ταυτόχρονα, και με δεδομένη την προηγούμενη διαφοροποίηση, η πλειοψηφία των δήμων μας έχει υψηλούς δείκτες θνησιμότητας, χαμηλούς δείκτες γεννητικότητας και προφανώς μηδενικά ή ακόμη και αρνητικά φυσικά ισοζύγια. Γενικεύοντας, δυνάμεθα επομένως βάσιμα να ισχυρισθούμε ότι ο δημογραφικός δυναμισμός του πληθυσμού της τεράστιας πλειοψηφίας των δήμων της χώρας μας είναι υποτονικός έως προβληματικός, οι δε εξαιρέσεις από τον κανόνα αφορούν έναν περιορισμένο αριθμό ενοτήτων (λιγότερο του 1/5 του συνόλου) που συγκεντρώνει μόλις το 28% του πληθυσμού της Ελλάδας το 2001.
Αυτο τονίζεται στην έρευνα του Εργαστηριου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλυσεων του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και συγκεκριμενα στην εργασία "Οι δημογραφικές δομές και ο δημογραφικός δυναμισμός των ελληνικών δήμων (1999-2009) - Μαρί-Νοέλ Ντυκέν*, Βύρων Κοτζαμάνης**
Αναλυτικα αναφέρεται: Ο πληθυσμός της Ελλάδας (όπως και ο πληθυσμός όλων των ανεπτυγμένων χωρών του πλανήτη μας) τις τελευταίες δεκαετίες έχει περιορίσει την γονιμότητα του και έχει αυξήσει το μέσο προσδόκιμο χρόνο ζωής του. Οι εξελίξεις αυτές είχαν αφενός ως αποτέλεσμα μια σημαντική αλλαγή των πληθυσμιακών του πυραμίδων (βλ. τη γήρανσή του) και ταυτόχρονα τη συρρίκνωση του δημογραφικού δυναμισμού του, καθώς η πτώση της γεννητικότητας και η αύξηση της θνησιμότητας περιόρισαν σημαντικά τα φυσικά του ισοζύγια (γεννήσεις-θάνατοι).
Οι μέσοι εθνικοί όροι όμως υποκρύπτουν συχνά σημαντικές διαφοροποιήσεις, καθώς η ταχύτητα των αλλαγών διαφοροποιείται στο χώρο. Η ανάλυση τόσο των πληθυσμιακών δομών των δήμων το 2001, όσο και της γεννητικότητας, της θνησιμότητας και των φυσικών ισοζυγίων για την ενδεκαετή περίοδο 1999-2009 το επιβεβαιώνει. Ένα σημαντικό τμήμα του πληθυσμού της Ελλάδας συγκεντρώνεται σε μια πληθώρα «γερασμένων» δήμων, ενώ ένα άλλο μικρό τμήμα του σε ένα πολύ μικρότερο αριθμό δήμων που παραμένουν ακόμη-συγκριτικά- «νεανικοί».
Ταυτόχρονα, και με δεδομένη την προηγούμενη διαφοροποίηση, η πλειοψηφία των δήμων μας έχει υψηλούς δείκτες θνησιμότητας, χαμηλούς δείκτες γεννητικότητας και προφανώς μηδενικά ή ακόμη και αρνητικά φυσικά ισοζύγια. Γενικεύοντας, δυνάμεθα επομένως βάσιμα να ισχυρισθούμε ότι ο δημογραφικός δυναμισμός του πληθυσμού της τεράστιας πλειοψηφίας των δήμων της χώρας μας είναι υποτονικός έως προβληματικός, οι δε εξαιρέσεις από τον κανόνα αφορούν έναν περιορισμένο αριθμό ενοτήτων (λιγότερο του 1/5 του συνόλου) που συγκεντρώνει μόλις το 28% του πληθυσμού της Ελλάδας το 2001.
Σχηματικά μπορούμε επομένως να ισχυρισθούμε ότι σε μια δυναμική και σχετικά «νεανική» δημογραφική Ελλάδα που συγκεντρώνει μια μικρή μειοψηφία του πληθυσμού, αντιστοιχεί μια σχετικά «γερασμένη» και υποτονική δημογραφικά Ελλάδα η οποία, εν απουσία θετικών μεταναστευτικών ισοζυγίων, αναμένεται να έχει μείωση έως –οριακά- σταθεροποίηση του πληθυσμού, ανάμεσα στο 1999 και το 2010. Η διχοτόμηση αυτή είναι σαφής, εντείνεται με την πάροδο του χρόνου, και αποτυπώνεται σαφώς στον χάρτη καθώς οι λίγοι πλέον δυναμικοί δήμοι συγκεντρώνονται στον ηπειρωτικό χώρο (κυρίως στην μητροπολιτική περιοχή της Πρωτεύουσας και σε τμήμα της Κεντρικής Μακεδονίας και της Θράκης) και δευτερευόντως στη βόρεια Κρήτη και σε ένα μικρό αριθμό νησιών του Αιγαίου με υψηλή εξειδίκευση στον τουρισμό. Η υπόλοιπη Ελλάδα χαρακτηρίζεται από αρνητικά ισοζύγια γεννήσεων-θανάτων και γερασμένες πληθυσμιακές δομές, ενώ τα ενδεχόμενα θετικά μεταναστευτικά ισοζύγια της εξεταζόμενης δεκαετίας δεν επιτρέπουν να αναδειχθεί η ένταση του προβλήματος, και, προφανώς, δεν είναι σε θέση στο μέσο-απώτερο χρόνο να ανατρέψουν τις προαναφερθείσες τάσεις.
(Διαβάστε αναλυτικά την έρευνα πατώντας εδω)
http://www.e-aftodioikisi.gr/, 2/7/2012
