Οι νέοι δήμοι, ήδη σε διοικητικό και οικονομικό τέλμα, βλέπουν ένα άνυδρο μέλλον, με σημαντικές απώλειες σε καλλιτεχνικές δράσεις
Θεωρητικά, ο «Καλλικράτης», το σχέδιο διοικητικής αναδιοργάνωσης που συνένωσε 910 δήμους και 124 κοινότητες σε 325 νέους δήμους, επιδιώκει την αποκεντρωμένη διοίκηση και τον καλύτερο οικονομικό έλεγχο. Πρακτικά, μερικούς μήνες μετά την πλήρη εφαρμογή του νόμου, πολλοί νέοι δήμοι αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτιστικών τους προγραμμάτων, εξαιτίας των περιορισμών και της δυσκαμψίας που επέφερε η νέα σχετική νομοθεσία. Αν προσθέσει κανείς την περιστολή δαπανών για τον πολιτισμό, καθώς και τα μεγάλα χρέη των δημοτικών οργανισμών προς διοργανωτές από καλλιτεχνικές δράσεις περασμένων ετών, τότε το φετινό καλοκαίρι προμηνύεται πολιτιστικά άνυδρο.
Η «Κ» ανοίγει τον φάκελο, μιλώντας με τις αρχές τεσσάρων δήμων και δύο γνωστούς διοργανωτές για το διοικητικό και οικονομικό τέλμα που αντιμετωπίζουν. Παράλληλα, αποκαλύπτει ορισμένα στοιχεία μιας έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε θέματα διατήρησης πολιτιστικής ταυτότητας, ο «Καλλικράτης» έγινε «στο πόδι» και προοιωνίζεται σημαντικές πολιτιστικές απώλειες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Οι εξαιρέσεις σώζονται
Στη μετά Καλλικράτη περίοδο, η γραφειοκρατία αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό, η αυτονομία των πολιτιστικών φορέων χάθηκε, ο γενικός σχεδιασμός για πολιτιστικές δραστηριότητες περιλαμβάνει πολύ μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές απ' ό, τι στο παρελθόν, ενώ ο έλεγχος του προϋπολογισμού έγινε ασφυκτικός.
Θεωρητικά, ο «Καλλικράτης», το σχέδιο διοικητικής αναδιοργάνωσης που συνένωσε 910 δήμους και 124 κοινότητες σε 325 νέους δήμους, επιδιώκει την αποκεντρωμένη διοίκηση και τον καλύτερο οικονομικό έλεγχο. Πρακτικά, μερικούς μήνες μετά την πλήρη εφαρμογή του νόμου, πολλοί νέοι δήμοι αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των πολιτιστικών τους προγραμμάτων, εξαιτίας των περιορισμών και της δυσκαμψίας που επέφερε η νέα σχετική νομοθεσία. Αν προσθέσει κανείς την περιστολή δαπανών για τον πολιτισμό, καθώς και τα μεγάλα χρέη των δημοτικών οργανισμών προς διοργανωτές από καλλιτεχνικές δράσεις περασμένων ετών, τότε το φετινό καλοκαίρι προμηνύεται πολιτιστικά άνυδρο.
Η «Κ» ανοίγει τον φάκελο, μιλώντας με τις αρχές τεσσάρων δήμων και δύο γνωστούς διοργανωτές για το διοικητικό και οικονομικό τέλμα που αντιμετωπίζουν. Παράλληλα, αποκαλύπτει ορισμένα στοιχεία μιας έρευνας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σε θέματα διατήρησης πολιτιστικής ταυτότητας, ο «Καλλικράτης» έγινε «στο πόδι» και προοιωνίζεται σημαντικές πολιτιστικές απώλειες σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.
Οι εξαιρέσεις σώζονται
Στη μετά Καλλικράτη περίοδο, η γραφειοκρατία αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό, η αυτονομία των πολιτιστικών φορέων χάθηκε, ο γενικός σχεδιασμός για πολιτιστικές δραστηριότητες περιλαμβάνει πολύ μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές απ' ό, τι στο παρελθόν, ενώ ο έλεγχος του προϋπολογισμού έγινε ασφυκτικός.
Ακούγεται ειρωνικό αν σκεφτεί κανείς ότι εκτός από τα πληθυσμιακά, χωροταξικά, κοινωνικά, οικονομικά και αναπτυξιακά κριτήρια, οι συντάκτες του νομοσχεδίου υποτίθεται ότι έλαβαν υπ' όψιν τους και την παράμετρο του Πολιτισμού και της Iστορίας.
Δήμοι που έχουν σημαντικά φεστιβάλ, πινακοθήκες, πολιτιστικά κέντρα έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να τα βοηθήσουν να διατηρήσουν τη διοικητική ανεξαρτησία τους, αξιοποιώντας σχετική διάταξη του νομοσχεδίου για εξαίρεση ιδρυμάτων που έχουν εγνωσμένη προσφορά και πανελλαδική ακτινοβολία. Άλλη μια εξαίρεση στον κανόνα είναι τα ΔΗΠΕΘΕ, που κατάφεραν να παραμείνουν αυτοτελή, αποφεύγοντας να ενταχθούν στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου των δήμων.
Ο πολιτισμός απουσίαζε
Ο δήμαρχος Λάρισας, Κώστας Τζανακούλης, ως αντιπρόεδρος της ΚΕΔΚΕ ήταν επικεφαλής της επιτροπής παρακολούθησης για την προετοιμασία του νομοσχεδίου του «Καλλικράτη» και γνωρίζει τα πράγματα από πρώτο χέρι: «Η επιτροπή, με πρόεδρο τον κ. Στεφάνου, γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών, έκανε σωστές εισηγήσεις, αλλά, δυστυχώς, οι τεχνοκράτες που συνέταξαν τον «Καλλικράτη» δεν τις ελάμβαναν υπ' όψιν τους. Μία από αυτές ήταν οι δήμοι άνω των 50.000 κατοίκων να δικαιούνται ΝΠΔΔ για τις καλλιτεχνικές και αθλητικές δράσεις. Την τελευταία στιγμή, καταφέραμε να εξαιρέσουμε τα ΔΗΠΕΘΕ, με δική μου παρέμβαση, ώστε να μην περνούν αυτόν τον κυκεώνα του χρονοβόρου ελέγχου για κάθε δαπάνη.
Δυστυχώς, ο πολιτισμός ήταν απών από τον σχεδιασμό του νομοθετήματος, παρά το ότι το είχαμε επισημάνει αρκετά νωρίς. Οι περισσότεροι δήμοι, μετά τον «Καλλικράτη», βάζουν μαζί τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την εκπαίδευση σε ένα μεγάλο, δυσλειτουργικό μηχανισμό που πρέπει να αποφασίζει τα επιμέρους προγράμματα. Οσοι έχουν εμπειρία στην Tοπική Aυτοδιοίκηση γνωρίζουν καλά ότι για να υλοποιηθεί σωστά ένα πολιτιστικό πρόγραμμα χρειάζεται ευελιξία και αυτοτέλεια, όχι γραφειοκρατία και εμπλοκή με όλες τις άλλες υπηρεσίες του δήμου».
των Γιούλης Eπτακοίλη & Μαργαρίτας Πουρναρα, από την εφημερίδα "Η Καθημερινή", 6/3/2011
Δήμοι που έχουν σημαντικά φεστιβάλ, πινακοθήκες, πολιτιστικά κέντρα έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για να τα βοηθήσουν να διατηρήσουν τη διοικητική ανεξαρτησία τους, αξιοποιώντας σχετική διάταξη του νομοσχεδίου για εξαίρεση ιδρυμάτων που έχουν εγνωσμένη προσφορά και πανελλαδική ακτινοβολία. Άλλη μια εξαίρεση στον κανόνα είναι τα ΔΗΠΕΘΕ, που κατάφεραν να παραμείνουν αυτοτελή, αποφεύγοντας να ενταχθούν στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου των δήμων.
Ο πολιτισμός απουσίαζε
Ο δήμαρχος Λάρισας, Κώστας Τζανακούλης, ως αντιπρόεδρος της ΚΕΔΚΕ ήταν επικεφαλής της επιτροπής παρακολούθησης για την προετοιμασία του νομοσχεδίου του «Καλλικράτη» και γνωρίζει τα πράγματα από πρώτο χέρι: «Η επιτροπή, με πρόεδρο τον κ. Στεφάνου, γενικό γραμματέα του υπουργείου Εσωτερικών, έκανε σωστές εισηγήσεις, αλλά, δυστυχώς, οι τεχνοκράτες που συνέταξαν τον «Καλλικράτη» δεν τις ελάμβαναν υπ' όψιν τους. Μία από αυτές ήταν οι δήμοι άνω των 50.000 κατοίκων να δικαιούνται ΝΠΔΔ για τις καλλιτεχνικές και αθλητικές δράσεις. Την τελευταία στιγμή, καταφέραμε να εξαιρέσουμε τα ΔΗΠΕΘΕ, με δική μου παρέμβαση, ώστε να μην περνούν αυτόν τον κυκεώνα του χρονοβόρου ελέγχου για κάθε δαπάνη.
Δυστυχώς, ο πολιτισμός ήταν απών από τον σχεδιασμό του νομοθετήματος, παρά το ότι το είχαμε επισημάνει αρκετά νωρίς. Οι περισσότεροι δήμοι, μετά τον «Καλλικράτη», βάζουν μαζί τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και την εκπαίδευση σε ένα μεγάλο, δυσλειτουργικό μηχανισμό που πρέπει να αποφασίζει τα επιμέρους προγράμματα. Οσοι έχουν εμπειρία στην Tοπική Aυτοδιοίκηση γνωρίζουν καλά ότι για να υλοποιηθεί σωστά ένα πολιτιστικό πρόγραμμα χρειάζεται ευελιξία και αυτοτέλεια, όχι γραφειοκρατία και εμπλοκή με όλες τις άλλες υπηρεσίες του δήμου».
των Γιούλης Eπτακοίλη & Μαργαρίτας Πουρναρα, από την εφημερίδα "Η Καθημερινή", 6/3/2011
