17 Ιουλ 2010

Με το ένα χέρι δίνουν και με το άλλο παίρνουν από τις γυναίκες

ΔΕΝ ΘΑ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ Η ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥ 50ού ΕΤΟΥΣ ΓΙΑ ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΜΕ ΑΝΗΛΙΚΟ

Οι μητέρες με ανήλικο τέκνο ευνοούνται, συγκυριακά, ως προς τη θεμελίωση των ορίων ηλικίας για συνταξιοδότηση, αλλά επιβαρύνονται εάν κάνουν... χρήση αυτών των ορίων και βγουν με πρόωρη σύνταξη. Μετά το 2012 οι επιπτώσεις διευρύνονται. «Πιάνουν» και τα όρια ηλικίας.
Με το νέο Ασφαλιστικό επεκτείνεται στον ιδιωτικό τομέα και τα ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ, τραπεζών, Τύπου) η πρόβλεψη -που ανέκαθεν ίσχυε στο Δημόσιο- για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος μόνο με την ανηλικότητα του παιδιού και τα ελάχιστα ασφαλιστικά όρια. Δεν απαιτείται δηλαδή να συνυπάρχει και η τρίτη προϋπόθεση, αυτή της ηλικίας (50ό έτος) για έξοδο ή θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Ετσι, με τις δύο προϋποθέσεις η μητέρα θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα στο όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά τη χρονιά που συμπληρώνει τις δύο άλλες προϋποθέσεις (ανήλικο και έτη ασφάλισης). Και εξέρχεται στη σύνταξη με τη συμπλήρωση του ενδιάμεσου μεταβατικού ορίου ή όποτε επιθυμεί μεταγενέστερα, χωρίς καμία επίπτωση ως προς τα όρια ηλικίας.


Οι σημερινές 45άρες

Κοντολογίς, μια γυναίκα που είναι ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, έχει ανήλικο και τουλάχιστον 5.500 ένσημα μπορεί να βγει σε μειωμένη σύνταξη στο 50ό έτος (και πλήρη στο 55ο), έστω και αν φέτος είναι 45 ή 47 ετών. Κατοχυρώνει το φετινό (ισχύον) έτος ηλικίας. Επίσης, μια γυναίκα που έχει 5.200 ένσημα και παιδί 17 ετών μπορεί να κατοχυρώσει το 57ο έτος για πλήρεις αποδοχές (και 52 για μειωμένες), όρια ηλικίας που προβλέπονται το 2011 και μπορεί να εξέλθει στη σύνταξη όποτε συμπληρώσει αυτό το όριο ή αργότερα όποτε το επιθυμεί.

Παρακράτηση 6%

Ουσιαστικά, οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση των μητέρων με ανήλικο προσομοιάζουν με αυτές του Δημοσίου για μια μεταβατική περίοδο (2010-12) αλλά γενικότερα καθίστανται δυσμενέστερες: α) ως προς το ποσοστό σύνταξης, αφού επιβάλλεται παρακράτηση 6% για κάθε χρόνο πρόωρης εξόδου και 30% για την 5ετία (στο Δημόσιο και ορισμένα ειδικά Ταμεία, στα οποία έως τώρα προβλεπόταν πέναλτι 2,8% έως 4,5% για κάθε χρόνο πρόωρης εξόδου, αλλά όχι στον ιδιωτικό τομέα καθώς το αυξημένο πέναλτι ισχύει εδώ και δύο χρόνια) και β) όλα τα όρια ηλικίας αυξάνουν δραστικά έως και 15 έτη και ήδη από το 2013 θα ισχύει το 65ο έτος ως γενικό όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση και για τις γυναίκες.
Κατά συνέπεια, όποια μητέρα-εργαζόμενη στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα δεν συμπληρώσει την προσεχή διετία τα ελάχιστα έτη ασφάλισης που προβλέπονται για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος (συνήθως 15 έτη στα Ταμεία του Τύπου, 18,3 στο ΙΚΑ και έως 20 ή 25 έτη στις ΔΕΚΟ και το Δημόσιο) και ταυτόχρονα δεν έχει ανήλικο (ή δεν αποκτήσει νέο τέκνο) υπάγεται αυτοδικαίως στις γενικές διατάξεις και συνταξιοδοτείται αναποδράστως στο 65ο έτος της ηλικίας.
Διαφορετικά, αν μια μητέρα δεν έχει τα απαιτούμενα ένσημα μπορεί να εξαγοράσει τον χρόνο ανατροφής των παιδιών της (1 έτος για το πρώτο τέκνο και από δύο πλασματικά χρόνια για κάθε ένα για τα δύο επόμενα παιδιά της, συνολικά 5 έτη για την τρίτεκνη) και να κατοχυρώσει το μεταβατικό -ευνοϊκότερο εν σχέσει με τα γενικά- όριο ηλικίας και να κατοχυρώσει συνταξιοδότηση πριν από το 65ο έτος της ηλικίας. Σε άλλη περίπτωση μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρεις αποδοχές στο 60ό έτος και 40 έτη ασφάλισης αναγνωρίζοντας πλασματικά χρόνια. Ειδικά το 2011 δεν μπορεί αυτά να είναι πάνω από 4, αυξάνονται όμως στα 5 έτη το 2012, τα 6 έτη το 2013 και 7 συνολικά έτη το 2014. Σε αυτά μπορεί να προστεθεί η περίοδος της λοχείας (300 ημερομίσθια ή ένας χρόνος), η ανεργία (έως 300 ημέρες), τα έτη σπουδών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ, καθώς και οι μεταλυκειακές σπουδές και τα ΙΕΚ (απαιτείται η κτήση πτυχίου ή τίτλου σπουδών), η εκπαιδευτική άδεια κ.ά.

Το διπλό τρικ

Σε κάθε περίπτωση, το «κόλπο» του νέου Ασφαλιστικού βρίσκεται στην 40ετία. Με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης (μαζί με τα πλασματικά) επενεργεί το πέναλτι του... μειωμένου ποσοστού αναπλήρωσης.
Για παράδειγμα, με 35 έτη η σύνταξη πέφτει στο 45,85% και μάλιστα στο σύνολο των αποδοχών στη διάρκεια του εργασιακού βίου, όχι επί της καλύτερης 2ετίας ή 5ετίας που γνωρίζαμε έως τώρα, ενώ στα 39 έτη είναι 54,6%. Αντιθέτως, στα 40 έτη αυξάνεται στο αξιοπρεπές 60% χωρίς να υπολογίζεται η βασική σύνταξη των 360 ευρώ. Και από αυτό το πέναλτι δεν τη... γλιτώνει κανείς, έστω και αν φτάσει στα 65 έτη. Το ποσοστό αναπλήρωσης δεν έχει σχέση με την ηλικία ή τις αποδοχές, παρά μόνο με τα έτη παραμονής στην ασφάλιση.
Εάν δε κάποιος βγει στη σύνταξη κάτω των 65 ετών και με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης υπάρχει διπλό πέναλτι, αφ' ενός ο μειωμένος συντελεστής αναπλήρωσης (σύνταξης) και αφ' ετέρου το πέναλτι πρόωρης εξόδου (μείον 6% για κάθε χρόνο).
του Χρήστου Μέγα

Έμαθες τα νέα, μητέρα;
Στο πυρ το εξώτερον έστειλε τις μητέρες η κυβέρνηση, φορτώνοντάς τες 15 χρόνια εργασιακού βίου.
Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο για το Δημόσιο, που ψηφίστηκε στη Βουλή και που πλέον είναι νόμος του κράτους, ανατρέπει τα εργασιακά κεκτημένα δεκαετιών στο Δημόσιο, τους ΟΤΑ Α' και Β' βαθμού, καθώς και τα ΝΠΔΔ. Οι 14 κυριότερες διατάξεις του νομοσχεδίου, που αφορούν τις γυναίκες (αλλά και τους άνδρες που πλέον αποκτούν δικαιώματα λόγω παιδιών), είναι:

1. Δεν θίγεται όποια θεμελιώσει δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.2010.
2. Για όσους έχουν τουλάχιστον τρία παιδιά, αρκεί η συμπλήρωση 20ετίας φέτος, το 2011 πρέπει να έχουν συμπληρώσει 21 χρόνια, το 2012 τα 23 χρόνια και το 2013 τα 25 χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας, ανεξαρτήτως του χρόνου πρόσληψης.
3. Γονείς με ανίκανα παιδιά που θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31.12.1997 πρέπει να συμπληρώσουν το 55ο έτος ηλικίας.
4. Δεν απαιτείται οι άνδρες να έχουν την επιμέλεια των παιδιών με δικαστική απόφαση ή να είναι χήροι για να επωφεληθούν και αυτοί, όπως και οι γυναίκες, της 25ετούς θεμελίωσης του δικαιώματος συνταξιοδότησης.

Πλασματικά χρόνια

5. Αναγνωρίζεται πλασματικός χρόνος (εκτός των άλλων, όπως πτυχίου) μέχρι 5 χρόνια για έχοντες μέχρι 3 παιδιά. Δηλαδή 1 πλασματικός χρόνος για 1 παιδί, 3 πλασματικά για 2 παιδιά και 5 για 3 παιδιά. Απαραίτητη προϋπόθεση, να έχει συμπληρωθεί 15ετής πραγματική δημόσια υπηρεσία.
6. Καταργήθηκε η διάταξη της συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας για όσους έχουν 3 παιδιά και άνω.
7. Προσληφθέντες μεταξύ 1.1.1983 και 31.12.1992, δηλαδή όσοι θεμελίωσαν δικαίωμα σύνταξης από 1.1.1998 και μετά, και έχουν ανήλικα παιδιά, συνταξιοδοτούνται στο 65ο έτος με 25ετή υπηρεσία από το 2013 και μετά. Το 2011 αν έχει συμπληρωθεί 25ετία η συνταξιοδότηση απαιτεί 52ο έτος ηλικίας και το 2012 στο 55ο έτος.

Για γυναίκες και άνδρες (μείωση ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης) με ανίκανα (αναπηρία τουλάχιστον 67%) παιδιά ή ανίκανο σύζυγο για συνταξιοδότηση, με 25ετία απαιτείται 50ό έτος ηλικίας. Οι λοιποί, άνδρες και γυναίκες, παίρνουν σύνταξη στο 65ο έτος από το 2013. Το 2011 συνταξιοδοτούνται στο 61ο έτος και το 2012 στο 63ο έτος έναντι του 58ου σήμερα.

Με μειωμένη στα 60

8. Υπάλληλοι που θέλουν να φύγουν με μειωμένη σύνταξη μπορούν να συνταξιοδοτηθούν στο 56ο έτος το 2011, στο 58ο το 2012 και στο 60ό το 2013, αλλά με μείωση 1/200 του ποσού αυτής ανά μήνα που υπολείπεται της έναρξης καταβολής και μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
9. Προσληφθέντες μετά την 1.1.1983 και συμπλήρωση 36ετίας το 2011 απαιτείται το 58ο έτος ηλικίας. Το 2012 απαιτείται 37ετία στο 59ο έτος, το 2013 να έχει 38ετία στο 60ό έτος, το 2014 να έχουν συμπληρωθεί 39 έτη υπηρεσίας και επίσης το 60ό έτος και το 2015 τα 40 έτη επίσης στο 60ό έτος.

Ηλικιακό όριο το 58ο

10. Προσληφθέντες μετά την 1.1.1983 που αποχωρούσαν με 37ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, τώρα τίθεται ηλικιακό όριο το 58ο το 2011, το 59ο το 2012 και το 60ό το 2013, αλλά και σταδιακή αύξηση των ετών υπηρεσίας στα 40 μέχρι το 2015 (επιβάρυνση 1 έτος κάθε χρόνο).
11. Κερδίζουν δύο χρόνια οι γυναίκες του Δημοσίου που υπάγονται στο καθεστώς των Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων, καθώς θα συνταξιοδοτούνται στο 58ο έτος της ηλικίας τους αντί στο 60ό αρχικώς. Περιορίζεται κατά ένα χρόνο στο 54ο έτος (από 55ο έτος αρχικά) από το 2011 η ηλικία συνταξιοδότησης, για το 2012 αυξάνει κατά 2 έτη (αντί 2,5 ετών) στο 56ο έτος (αντί 57,5 ετών), το 2013 στο 58ο (αντί 60ού).
12. Από το 2011 οι ενήλικες άγαμες ή διαζευγμένες θυγατέρες δεν θα παίρνουν τη σύνταξη των αποβιωσάντων γονέων, πλην ανίκανων και όσων σπουδάζουν.
13. Περικόπτονται οι συντάξεις που έχουν χορηγηθεί μέχρι σήμερα στις θυγατέρες, καθώς αυστηροποιούνται τα εισοδηματικά κριτήρια. Δηλαδή, αν το μηνιαίο πραγματικό ακαθάριστο εισόδημα, εκτός από την κύρια και επικουρική σύνταξη, δεν υπερβαίνει το 30πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (34 ευρώ), χορηγείται το 100% της σύνταξης, αν το εισόδημα είναι πάνω από το 30πλάσιο και μέχρι 40πλάσιο περικόπτεται κατά 1/3, αν είναι μεταξύ 40πλάσιου και 50πλάσιου περικόπτεται κατά 1/2, μεταξύ 50πλάσιου και 60πλάσιου κατά 3/4 και κόβεται τελείως αν υπερβαίνει το 60πλάσιο.
14. Κατ' εξαίρεση οι ενήλικες άγαμες θυγατέρες που αποκτούν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από γονείς (εντάσσονται και όσες κατατάχθηκαν στις Ενοπλες Δυνάμεις ή στα Σώματα Ασφαλείας ή στο Πυροσβεστικό) που προσλήφθηκαν στο Δημόσιο μέχρι 31.12.1982, δικαιούνται σύνταξης εφόσον πληρούν αθροιστικά τρεις προϋποθέσεις: δεν έχουν μηνιαίο εισόδημα από το Δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα μεγαλύτερο από το κατώτατο όριο σύνταξης του Δημοσίου, δεν έχουν φορολογητέο εισόδημα από οποιαδήποτε άλλη πηγή επίσης μεγαλύτερο από το κατώτατο όριο σύνταξης του Δημοσίου αναγόμενο σε ετήσια βάση και στις 31.12.2010 να έχουν συμπληρώσει το 50ό έτος της ηλικίας τους. Η σύνταξη αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο του κατώτατου ορίου σύνταξης του Δημοσίου.
της Ελένης Κωσταρέλου
Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 17/7/2010