Τέλος εποχής και αρχής μιας νέας, που φέρνει τα πάνω κάτω στον τρόπο που ζούσαμε μέχρι χθες, σηματοδοτεί η μοιραία απόφαση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ για προσφυγή της Ελλάδας σε δανεισμό από τα κράτη της Ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η οικονομική βοήθεια μπορεί να φτάσει στα 140 δισ. ευρώ για μια τριετία, αλλά οι όροι αυτού του δανεισμού είναι ιδιαίτερα σκληροί, καθώς συντάσσονται υπό την απειλή χρεοκοπίας από τα χτυπήματα της διεθνούς κερδοσκοπίας.
Στο συμβόλαιο των πιστωτών μας, που καλείται να υπογράψει η Ελλάδα, με ευθύνη της κυβέρνησης, ο λογαριασμός είναι βαρύς. Και υπάρχει ένας όρος που αν δεν τηρηθεί, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες: «Ξεχάστε ό,τι ξέρατε μέχρι χθες και βρείτε τρόπο να μας επιστρέψετε τα λεφτά που θα σας δανείσουμε». Αυτό μας λένε οι πιστωτές, και υπενθυμίζουν ότι «αθέτηση του όρου σημαίνει πτώχευση».
Από αύριο όλα αλλάζουν. Η κυβέρνηση παρέδωσε τη χώρα στους «μηχανισμούς στήριξης» και ετοιμάζει μέτρα - σοκ. Στην εργασία, στις αποδοχές, στις συντάξεις και στον τρόπο ζωής μας. Οι αλλαγές διαπερνούν όλα τα κοινωνικά στρώματα, καθώς έρχονται ρυθμίσεις επώδυνες που συνοψίζονται ως εξής:
1. ΣΑΡΩΤΙΚΕΣ αλλαγές στα εργασιακά, με επανεξέταση του συνόλου της εργασιακής νομοθεσίας και με ατζέντα για απελευθέρωση των απολύσεων. Το θέμα άνοιξε και επίσημα με δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος (Παρασκευή, δελτίο ALTER), καθώς όπως είπε τα «εργασιακά» ήταν το κύριο θέμα της τρίωρης συνάντησης που είχε με τους επιτηρητές της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Ο υπουργός ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι η λύση - ρύθμιση που «μπορεί να εξεταστεί θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς». Στην Ε.Ε. υπάρχει Οδηγία περί ομαδικών απολύσεων που ορίζει διαφορετικά -έναντι της ελληνικής νομοθεσίας- όρια πάνω από τα οποία οι απολύσεις θεωρούνται ομαδικές και άρα άκυρες, όταν δεν συντρέχουν λόγοι που προβλέπει η νομοθεσία. Τα όρια απολύσεων είναι υψηλότερα έναντι του 2% και μέχρι 30 άτομα που προβλέπει η ελληνική εργασιακή νομοθεσία για επιχειρήσεις που απασχολούν από 200 εργαζόμενους και πάνω και 4 άτομα το μήνα για επιχειρήσεις με προσωπικό από 20 έως 200 εργαζόμενους. Στις αλλαγές περιλαμβάνεται ακόμη η μείωση των αποζημιώσεων λόγω απόλυσης, αλλά και η εφαρμογή ψηφισμένης διάταξης νόμου (1387/1983) για παύση πληρωμής του επιδόματος ανεργίας από τη στιγμή που ο άνεργος αρνηθεί την τοποθέτησή του σε θέση εργασίας που του υποδεικνύεται. Από ψιλό κόσκινο θα περάσουν και τα επιδόματα (τριετίες) που συνοδεύουν τα κατώτατα όρια μισθών. Για την περικοπή ή και κατάργηση του 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα δεν φαίνεται πως υπάρχει έδαφος να προχωρήσει, καθώς ο κ. Λοβέρδος είπε στους ελεγκτές πως αν σήμερα καταργούνταν ο 14ος μισθός, τα ταμεία θα έχαναν περί τα 2 δισ. ευρώ από τις ασφαλιστικές κρατήσεις.
2. ΕΜΜΕΣΗ κατάργηση του «μισθού ασφαλείας» (740 ευρώ σήμερα) και αποδυνάμωση της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας, με αλυσιδωτές επιπτώσεις και στις υπόλοιπες κλαδικές συμβάσεις. Η εργασιακή μας νομοθεσία κατοχυρώνει το θεσμό των συλλογικών συμβάσεων και όχι το αποτέλεσμά τους. Η αλλαγή που εξετάζει το υπουργείο είναι να κάνει πιο ελαστικό το θεσμικό πλαίσιο, κοινώς να απαλλάξει τους εργοδότες από την υποχρέωση να αποδέχονται την ισχύ του νόμου για τις συλλογικές συμβάσεις. Η υποχρέωση αυτή «αποτελεί αντικίνητρο για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας», υποστήριξαν οι ξένοι ελεγκτές.
3. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ μειώσεις μισθών για τους δημοσίους υπαλλήλους, με «λουκέτο» σε δημόσιες Υπηρεσίες και Οργανισμούς, κατάργηση θέσεων εργασίας και ενδεχομένως απολύσεις ενός αριθμού υπαλλήλων με συμβάσεις ορισμένου ή και αορίστου χρόνου. Η άρση της μονιμότητας δεν συζητήθηκε αλλά είναι φυσικό επακόλουθο να έρθει στο τραπέζι τους επόμενους μήνες.
4. ΜΕΙΩΣΗ επί των καταβαλλόμενων συντάξεων από 1.400 ευρώ και πάνω, σε ποσοστά 5%, 7% και 9% από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Η μείωση θα επιβληθεί στις κύριες (και όχι στις επικουρικές συντάξεις) και αποφέρει περί τα 500 εκατ. ευρώ για φέτος και πάνω από 3,5 δισ. ευρώ τα επόμενα δυο χρόνια. Για κύρια σύνταξη από 1.400 μέχρι 1.500 ευρώ επιβάλλεται παρακράτηση 5%, για ποσά από 1.500 μέχρι 1.600 ευρώ, η κράτηση είναι 7% και για ποσά από 1.600 ή από 1.700 ευρώ και πάνω η κράτηση πάει στο 9%. Σύνταξη 2.000 ευρώ μειώνεται δηλαδή κατά 180 ευρώ το μήνα, ενώ μια μέση σύνταξη 1.500 ευρώ μειώνεται κατά 75 ευρώ το μήνα. Η απόφαση ανακοινώθηκε την Παρασκευή από τον υπουργό Εργασίας Α. Λοβέρδο στους επιτηρητές της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ως ένα από τα μέτρα αποπληρωμής του δανείου.
5. ΡΙΖΙΚΗ αλλαγή του Ασφαλιστικού με υλοποίηση του εναλλακτικού και πιο σκληρού σχεδίου από αυτό που ετοίμαζε αρχικά το υπουργείο Εργασίας που θα επιφέρει γενική μείωση των συντάξεων κατά 25% για όσους αποχωρήσουν από την εργασία τα επόμενα χρόνια με 35ετία. Η αφετηρία των αλλαγών, σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο για το Ασφαλιστικό, έρχεται από το 2011, με μείωση των νέων συντάξεων για όσους ασφαλισμένους αποχωρήσουν από το πρώην ΤΕΒΕ (ο συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 2% αντί 3,5% ανά έτος ασφάλισης) και με μείωση επίσης των συντάξεων για όσους πρόκειται να αποχωρήσουν από τα ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών, που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ. Για την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για τις γυναίκες στο Δημόσιο έως και 10 χρόνια, ως αποτέλεσμα της δικαστικής απόφασης για την εξίσωσή τους με τα όρια συνταξιοδότησης των αντρών, οι ημερομηνίες που κρίνονται είναι το 2012 ή το 2013 (στην καλύτερη περίπτωση). Ενώ για το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, όπως και για το ποσό που θα κυμαίνεται η βασική σύνταξη, είναι ακόμη όλα ανοιχτά. Το υπουργείο είπε την Παρασκευή τα χρονοδιαγράμματα στους ελεγκτές (σταδιακά από το 2013 η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, και η βασική σύνταξη των 300-360 ευρώ από το 2018), πλην όμως υπήρξε δυσπιστία καθώς με αυτό το χρονοδιάγραμμα η μείωση του ελλείμματος των 700 δισ. ευρώ στο Ασφαλιστικό θα φανεί μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2020.
Στο συμβόλαιο των πιστωτών μας, που καλείται να υπογράψει η Ελλάδα, με ευθύνη της κυβέρνησης, ο λογαριασμός είναι βαρύς. Και υπάρχει ένας όρος που αν δεν τηρηθεί, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες: «Ξεχάστε ό,τι ξέρατε μέχρι χθες και βρείτε τρόπο να μας επιστρέψετε τα λεφτά που θα σας δανείσουμε». Αυτό μας λένε οι πιστωτές, και υπενθυμίζουν ότι «αθέτηση του όρου σημαίνει πτώχευση».
Από αύριο όλα αλλάζουν. Η κυβέρνηση παρέδωσε τη χώρα στους «μηχανισμούς στήριξης» και ετοιμάζει μέτρα - σοκ. Στην εργασία, στις αποδοχές, στις συντάξεις και στον τρόπο ζωής μας. Οι αλλαγές διαπερνούν όλα τα κοινωνικά στρώματα, καθώς έρχονται ρυθμίσεις επώδυνες που συνοψίζονται ως εξής:
1. ΣΑΡΩΤΙΚΕΣ αλλαγές στα εργασιακά, με επανεξέταση του συνόλου της εργασιακής νομοθεσίας και με ατζέντα για απελευθέρωση των απολύσεων. Το θέμα άνοιξε και επίσημα με δηλώσεις του ο υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος (Παρασκευή, δελτίο ALTER), καθώς όπως είπε τα «εργασιακά» ήταν το κύριο θέμα της τρίωρης συνάντησης που είχε με τους επιτηρητές της Κομισιόν, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Ο υπουργός ξεκαθάρισε, ωστόσο, ότι η λύση - ρύθμιση που «μπορεί να εξεταστεί θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς». Στην Ε.Ε. υπάρχει Οδηγία περί ομαδικών απολύσεων που ορίζει διαφορετικά -έναντι της ελληνικής νομοθεσίας- όρια πάνω από τα οποία οι απολύσεις θεωρούνται ομαδικές και άρα άκυρες, όταν δεν συντρέχουν λόγοι που προβλέπει η νομοθεσία. Τα όρια απολύσεων είναι υψηλότερα έναντι του 2% και μέχρι 30 άτομα που προβλέπει η ελληνική εργασιακή νομοθεσία για επιχειρήσεις που απασχολούν από 200 εργαζόμενους και πάνω και 4 άτομα το μήνα για επιχειρήσεις με προσωπικό από 20 έως 200 εργαζόμενους. Στις αλλαγές περιλαμβάνεται ακόμη η μείωση των αποζημιώσεων λόγω απόλυσης, αλλά και η εφαρμογή ψηφισμένης διάταξης νόμου (1387/1983) για παύση πληρωμής του επιδόματος ανεργίας από τη στιγμή που ο άνεργος αρνηθεί την τοποθέτησή του σε θέση εργασίας που του υποδεικνύεται. Από ψιλό κόσκινο θα περάσουν και τα επιδόματα (τριετίες) που συνοδεύουν τα κατώτατα όρια μισθών. Για την περικοπή ή και κατάργηση του 14ου μισθού στον ιδιωτικό τομέα δεν φαίνεται πως υπάρχει έδαφος να προχωρήσει, καθώς ο κ. Λοβέρδος είπε στους ελεγκτές πως αν σήμερα καταργούνταν ο 14ος μισθός, τα ταμεία θα έχαναν περί τα 2 δισ. ευρώ από τις ασφαλιστικές κρατήσεις.
2. ΕΜΜΕΣΗ κατάργηση του «μισθού ασφαλείας» (740 ευρώ σήμερα) και αποδυνάμωση της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας, με αλυσιδωτές επιπτώσεις και στις υπόλοιπες κλαδικές συμβάσεις. Η εργασιακή μας νομοθεσία κατοχυρώνει το θεσμό των συλλογικών συμβάσεων και όχι το αποτέλεσμά τους. Η αλλαγή που εξετάζει το υπουργείο είναι να κάνει πιο ελαστικό το θεσμικό πλαίσιο, κοινώς να απαλλάξει τους εργοδότες από την υποχρέωση να αποδέχονται την ισχύ του νόμου για τις συλλογικές συμβάσεις. Η υποχρέωση αυτή «αποτελεί αντικίνητρο για την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας», υποστήριξαν οι ξένοι ελεγκτές.
3. ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ μειώσεις μισθών για τους δημοσίους υπαλλήλους, με «λουκέτο» σε δημόσιες Υπηρεσίες και Οργανισμούς, κατάργηση θέσεων εργασίας και ενδεχομένως απολύσεις ενός αριθμού υπαλλήλων με συμβάσεις ορισμένου ή και αορίστου χρόνου. Η άρση της μονιμότητας δεν συζητήθηκε αλλά είναι φυσικό επακόλουθο να έρθει στο τραπέζι τους επόμενους μήνες.
4. ΜΕΙΩΣΗ επί των καταβαλλόμενων συντάξεων από 1.400 ευρώ και πάνω, σε ποσοστά 5%, 7% και 9% από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Η μείωση θα επιβληθεί στις κύριες (και όχι στις επικουρικές συντάξεις) και αποφέρει περί τα 500 εκατ. ευρώ για φέτος και πάνω από 3,5 δισ. ευρώ τα επόμενα δυο χρόνια. Για κύρια σύνταξη από 1.400 μέχρι 1.500 ευρώ επιβάλλεται παρακράτηση 5%, για ποσά από 1.500 μέχρι 1.600 ευρώ, η κράτηση είναι 7% και για ποσά από 1.600 ή από 1.700 ευρώ και πάνω η κράτηση πάει στο 9%. Σύνταξη 2.000 ευρώ μειώνεται δηλαδή κατά 180 ευρώ το μήνα, ενώ μια μέση σύνταξη 1.500 ευρώ μειώνεται κατά 75 ευρώ το μήνα. Η απόφαση ανακοινώθηκε την Παρασκευή από τον υπουργό Εργασίας Α. Λοβέρδο στους επιτηρητές της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ως ένα από τα μέτρα αποπληρωμής του δανείου.
5. ΡΙΖΙΚΗ αλλαγή του Ασφαλιστικού με υλοποίηση του εναλλακτικού και πιο σκληρού σχεδίου από αυτό που ετοίμαζε αρχικά το υπουργείο Εργασίας που θα επιφέρει γενική μείωση των συντάξεων κατά 25% για όσους αποχωρήσουν από την εργασία τα επόμενα χρόνια με 35ετία. Η αφετηρία των αλλαγών, σύμφωνα με το κυβερνητικό σχέδιο για το Ασφαλιστικό, έρχεται από το 2011, με μείωση των νέων συντάξεων για όσους ασφαλισμένους αποχωρήσουν από το πρώην ΤΕΒΕ (ο συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 2% αντί 3,5% ανά έτος ασφάλισης) και με μείωση επίσης των συντάξεων για όσους πρόκειται να αποχωρήσουν από τα ταμεία ΔΕΚΟ και Τραπεζών, που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ. Για την αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης για τις γυναίκες στο Δημόσιο έως και 10 χρόνια, ως αποτέλεσμα της δικαστικής απόφασης για την εξίσωσή τους με τα όρια συνταξιοδότησης των αντρών, οι ημερομηνίες που κρίνονται είναι το 2012 ή το 2013 (στην καλύτερη περίπτωση). Ενώ για το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, όπως και για το ποσό που θα κυμαίνεται η βασική σύνταξη, είναι ακόμη όλα ανοιχτά. Το υπουργείο είπε την Παρασκευή τα χρονοδιαγράμματα στους ελεγκτές (σταδιακά από το 2013 η αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, και η βασική σύνταξη των 300-360 ευρώ από το 2018), πλην όμως υπήρξε δυσπιστία καθώς με αυτό το χρονοδιάγραμμα η μείωση του ελλείμματος των 700 δισ. ευρώ στο Ασφαλιστικό θα φανεί μετά τα μέσα της δεκαετίας του 2020.
Όμως το ζητούμενο είναι να φανούν αποτελέσματα πολύ νωρίτερα, και γι’ αυτό οι αλλαγές και οι τελευταίες διορθώσεις στο νομοσχέδιο θα επικεντρωθούν περισσότερο στον περιορισμό των συνταξιοδοτικών δαπανών, και στην εφαρμογή τους νωρίτερα, ώστε να υπάρχει ορατή μείωση του ελλείμματος μέχρι το 2020.
Τα μέτρα που ετοιμάζει η κυβέρνηση είναι αμφίβολο κατά πόσο θα πείσουν την ελληνική κοινωνία. Ο ελληνικός λαός καλείται να δείξει υπομονή και ψυχραιμία που ίσως ξεπερνά τις αντοχές του, αν οι αλλαγές δεν ξεκινήσουν από την κορυφή του πολιτικού μας συστήματος και της νοοτροπίας του βολέματος και του ευδαιμονισμού που εξέθρεψε τα τελευταία 35 χρόνια στους Ελληνες.
του ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΙΚΟΥ, από την εφημερίδα "Αδέσμευτος Τύπος της Κυριακής", 25/4/2010
Τα μέτρα που ετοιμάζει η κυβέρνηση είναι αμφίβολο κατά πόσο θα πείσουν την ελληνική κοινωνία. Ο ελληνικός λαός καλείται να δείξει υπομονή και ψυχραιμία που ίσως ξεπερνά τις αντοχές του, αν οι αλλαγές δεν ξεκινήσουν από την κορυφή του πολιτικού μας συστήματος και της νοοτροπίας του βολέματος και του ευδαιμονισμού που εξέθρεψε τα τελευταία 35 χρόνια στους Ελληνες.
του ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΙΚΟΥ, από την εφημερίδα "Αδέσμευτος Τύπος της Κυριακής", 25/4/2010
