ΑΚΟΜΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΨΑΛΙΔΙ ΣΤΗ ΒΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ
ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΕΙΑ κλίνη μπαίνουν οι μελλοντικές συντάξεις με το νέο σύστημα υπολογισμού που προωθεί το υπουργείο Εργασίας. Ο κυβερνητικός στόχος για περιορισμό της κρατικής δαπάνης στο 4,8% του ΑΕΠ, όσο ήταν το 2008 οι πληρωμές από τον προϋπολογισμό προς το ασφαλιστικό, περιορίζει τη βασική σύνταξη στα 230 ευρώ (σημερινές τιμές) ανά συνταξιούχο.
Μέχρι τώρα η συζήτηση γύρω από το ασφαλιστικό οδηγούσε στην καθιέρωση της βασικής σύνταξης, η οποία θα χορηγείται από το κράτος απευθείας στον συνταξιούχο και όχι μέσω του ασφαλιστικού ταμείου όπως μέχρι τώρα (κοινωνικό μέρος της σύνταξης). Αυτή θα συμπληρώνεται από την ανταποδοτική σύνταξη (δεύτερος πυλώνας), η οποία θα εξαρτάται από τις εισφορές που έχει πληρώσει. Ολες δε οι πληροφορίες μέχρι σήμερα, από το υπουργείο Εργασίας, παρέπεμπαν σε ένα ύψος βασικής σύνταξης γύρω στα 360 ευρώ (με τα σημερινά δεδομένα).
ΣΤΗΝ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΕΙΑ κλίνη μπαίνουν οι μελλοντικές συντάξεις με το νέο σύστημα υπολογισμού που προωθεί το υπουργείο Εργασίας. Ο κυβερνητικός στόχος για περιορισμό της κρατικής δαπάνης στο 4,8% του ΑΕΠ, όσο ήταν το 2008 οι πληρωμές από τον προϋπολογισμό προς το ασφαλιστικό, περιορίζει τη βασική σύνταξη στα 230 ευρώ (σημερινές τιμές) ανά συνταξιούχο.
Μέχρι τώρα η συζήτηση γύρω από το ασφαλιστικό οδηγούσε στην καθιέρωση της βασικής σύνταξης, η οποία θα χορηγείται από το κράτος απευθείας στον συνταξιούχο και όχι μέσω του ασφαλιστικού ταμείου όπως μέχρι τώρα (κοινωνικό μέρος της σύνταξης). Αυτή θα συμπληρώνεται από την ανταποδοτική σύνταξη (δεύτερος πυλώνας), η οποία θα εξαρτάται από τις εισφορές που έχει πληρώσει. Ολες δε οι πληροφορίες μέχρι σήμερα, από το υπουργείο Εργασίας, παρέπεμπαν σε ένα ύψος βασικής σύνταξης γύρω στα 360 ευρώ (με τα σημερινά δεδομένα).
Όμως, ο υπουργός Εργασίας Α. Λοβέρδος είναι ξεκάθαρος ως προς τον οικονομικό στόχο που θέτει η κυβέρνηση μέσω των αλλαγών στο ασφαλιστικό: «Το 2030, σε 20 χρόνια από σήμερα, το Δημόσιο να επιβαρύνεται με το ίδιο ποσοστό που πλήρωσε το 2008, δηλαδή 4,8% του ΑΕΠ».
Σε 20 χρόνια το πραγματικό ΑΕΠ δεν αναμένεται να αυξηθεί πέραν του 50% (το πλέον αισιόδοξο σενάριο είναι να διπλασιαστεί σε ονομαστικές τιμές συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού). Αρα, σε σημερινές τιμές θα φτάσει το 2030 τα 360 δισ. ευρώ. Αποτέλεσμα είναι το ποσό που... αναλογεί στα ασφαλιστικά ταμεία σύμφωνα με τον κυβερνητικό επιμερισμό να περιορίζεται σε 17,3 δισ. ευρώ.
Όμως εκείνη τη χρονιά οι συνταξιούχοι αναμένεται να φτάσουν τα 5,4 εκατ. άτομα, σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές, από 2,8 εκατ. φέτος (σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναλογιστική μελέτη για το ασφαλιστικό που έχει υπόψη της η «Οικονομία», το 2030 οι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα -πλην ΟΓΑ, ΝΑΤ και Δημοσίου- θα φτάσουν στα 3 εκατ. έναντι μόλις 1,5 εκατ. το 2009). Σε αυτή την περίπτωση τα 17,3 δισ. αρκούν για την ενίσχυση μόλις με 3.200 ευρώ το χρόνο κάθε συνταξιούχου ή λιγότερα από 230 ευρώ το μήνα. Οταν σήμερα, κάθε συνταξιούχος αγρότης παίρνει 360 ευρώ βασική σύνταξη και το όριο της φτώχειας αγγίζει τα 500 ευρώ (484 ευρώ η κατώτατη σύνταξη του ΙΚΑ με 4.500 ένσημα).
Πέραν των αυστηρών περικοπών στη βασική σύνταξη, «μαχαίρι» μπαίνει και στο ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης (αυτό που θα αναλογεί στις καταβληθείσες εισφορές και τα έτη ασφάλισης). Από το ποσοστό του 2% για κάθε χρόνο ασφάλισης σήμερα (και 70% για την 35ετία στο ΙΚΑ) με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές αυτό θα περιοριστεί δραστικά. Αναμένεται να κυμαίνεται από 1,5% το χρόνο κατά τα πρώτα 15 έτη ασφάλισης και έως 2% τα χρόνια λίγο πριν συμπληρωθεί η 35ετία (1,7% σε μέσα επίπεδα 35ετίας). Με αυτό το νέο τρόπο υπολογισμού οι αποδοχές των συνταξιούχων θα περιοριστούν έως και 20% σε σχέση με τις σημερινές παροχές.
Υπ' αυτά τα δεδομένα οι σημερινές ασφαλιστικές εισφορές θα έχουν αρνητική (αντ)απόδοση σε οκτώ χρόνια, δηλαδή από το 2018 και μετά, όταν θα τεθεί σε ισχύ, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, το νέο σύστημα. Η κατάσταση, δε, θα επιδεινώνεται συνεχώς καθώς οι συνταξιούχοι θα αυξάνονται (δημογραφικό, αύξηση του προσδόκιμου ζωής), ενώ θα μειώνονται οι εργαζόμενοι -λόγω της υψηλής ανεργίας- και οι οποίοι καλούνται να πληρώνουν τις αποδοχές (συντάξεις) της προηγούμενης γενιάς (εξωτερική-διαγενεακή αλληλεγγύη).
Περικοπές
Ηδη η σχέση εργαζομένων προς συνταξιούχους έχει πέσει σε 1,2:1 από 1,7:1 προ τετραετίας και δεν αποκλείεται σε λίγα χρόνια ένας εργαζόμενος να αντιστοιχεί σε ένα συνταξιούχο. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι πλέον το κράτος δεν εγγυάται το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Ηδη εδώ και δύο χρόνια οι συντάξεις όλων των ταμείων έχουν «παγώσει». Φέτος άρχισαν οι πρώτες μειώσεις στους μισθούς (ΔΕΚΟ και Δημόσιο) οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν και σε μείωση των συντάξεων. Από την άλλη όμως, οι περικοπές στις υψηλές συντάξεις στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ φαίνεται ότι δεν θα «περάσουν». Ειδικά στον τομέα της ενέργειας τα ακριβά τιμολόγια διασφάλισαν υψηλά κέρδη, ικανά να χρηματοδοτήσουν μέρος των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού...
Διαφωνίες
Ο βίαιος περιορισμός της κρατικής συμμετοχής στο ασφαλιστικό σύστημα ερμηνεύει, ώς έναν βαθμό, και την απόκλιση θέσεων μεταξύ του Α. Λοβέρδου και του υφυπουργού Γ. Κουτρουμάνη για το πότε θα απονέμεται η βασική σύνταξη: με τη συνταξιοδότηση (καταστατικό όριο κάθε ταμείου μεταξύ 58ου και 62ου έτους), που προωθεί ο υφυπουργός, ή στο 65ο έτος, που θέλει ο υπουργός. Στη δεύτερη περίπτωση, οι δικαιούχοι περιορίζονται στα 2 εκατ. άτομα και η μηνιαία παροχή μπορεί να ανέλθει ακόμη και στα 600 ευρώ.
Σε 20 χρόνια το πραγματικό ΑΕΠ δεν αναμένεται να αυξηθεί πέραν του 50% (το πλέον αισιόδοξο σενάριο είναι να διπλασιαστεί σε ονομαστικές τιμές συμπεριλαμβανομένου του πληθωρισμού). Αρα, σε σημερινές τιμές θα φτάσει το 2030 τα 360 δισ. ευρώ. Αποτέλεσμα είναι το ποσό που... αναλογεί στα ασφαλιστικά ταμεία σύμφωνα με τον κυβερνητικό επιμερισμό να περιορίζεται σε 17,3 δισ. ευρώ.
Όμως εκείνη τη χρονιά οι συνταξιούχοι αναμένεται να φτάσουν τα 5,4 εκατ. άτομα, σύμφωνα με τις δημογραφικές προβολές, από 2,8 εκατ. φέτος (σύμφωνα με την πιο πρόσφατη αναλογιστική μελέτη για το ασφαλιστικό που έχει υπόψη της η «Οικονομία», το 2030 οι συνταξιούχοι του ιδιωτικού τομέα -πλην ΟΓΑ, ΝΑΤ και Δημοσίου- θα φτάσουν στα 3 εκατ. έναντι μόλις 1,5 εκατ. το 2009). Σε αυτή την περίπτωση τα 17,3 δισ. αρκούν για την ενίσχυση μόλις με 3.200 ευρώ το χρόνο κάθε συνταξιούχου ή λιγότερα από 230 ευρώ το μήνα. Οταν σήμερα, κάθε συνταξιούχος αγρότης παίρνει 360 ευρώ βασική σύνταξη και το όριο της φτώχειας αγγίζει τα 500 ευρώ (484 ευρώ η κατώτατη σύνταξη του ΙΚΑ με 4.500 ένσημα).
Πέραν των αυστηρών περικοπών στη βασική σύνταξη, «μαχαίρι» μπαίνει και στο ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης (αυτό που θα αναλογεί στις καταβληθείσες εισφορές και τα έτη ασφάλισης). Από το ποσοστό του 2% για κάθε χρόνο ασφάλισης σήμερα (και 70% για την 35ετία στο ΙΚΑ) με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές αυτό θα περιοριστεί δραστικά. Αναμένεται να κυμαίνεται από 1,5% το χρόνο κατά τα πρώτα 15 έτη ασφάλισης και έως 2% τα χρόνια λίγο πριν συμπληρωθεί η 35ετία (1,7% σε μέσα επίπεδα 35ετίας). Με αυτό το νέο τρόπο υπολογισμού οι αποδοχές των συνταξιούχων θα περιοριστούν έως και 20% σε σχέση με τις σημερινές παροχές.
Υπ' αυτά τα δεδομένα οι σημερινές ασφαλιστικές εισφορές θα έχουν αρνητική (αντ)απόδοση σε οκτώ χρόνια, δηλαδή από το 2018 και μετά, όταν θα τεθεί σε ισχύ, σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες, το νέο σύστημα. Η κατάσταση, δε, θα επιδεινώνεται συνεχώς καθώς οι συνταξιούχοι θα αυξάνονται (δημογραφικό, αύξηση του προσδόκιμου ζωής), ενώ θα μειώνονται οι εργαζόμενοι -λόγω της υψηλής ανεργίας- και οι οποίοι καλούνται να πληρώνουν τις αποδοχές (συντάξεις) της προηγούμενης γενιάς (εξωτερική-διαγενεακή αλληλεγγύη).
Περικοπές
Ηδη η σχέση εργαζομένων προς συνταξιούχους έχει πέσει σε 1,2:1 από 1,7:1 προ τετραετίας και δεν αποκλείεται σε λίγα χρόνια ένας εργαζόμενος να αντιστοιχεί σε ένα συνταξιούχο. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν την εκτίμηση ότι πλέον το κράτος δεν εγγυάται το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Ηδη εδώ και δύο χρόνια οι συντάξεις όλων των ταμείων έχουν «παγώσει». Φέτος άρχισαν οι πρώτες μειώσεις στους μισθούς (ΔΕΚΟ και Δημόσιο) οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν και σε μείωση των συντάξεων. Από την άλλη όμως, οι περικοπές στις υψηλές συντάξεις στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ φαίνεται ότι δεν θα «περάσουν». Ειδικά στον τομέα της ενέργειας τα ακριβά τιμολόγια διασφάλισαν υψηλά κέρδη, ικανά να χρηματοδοτήσουν μέρος των ελλειμμάτων του ασφαλιστικού...
Διαφωνίες
Ο βίαιος περιορισμός της κρατικής συμμετοχής στο ασφαλιστικό σύστημα ερμηνεύει, ώς έναν βαθμό, και την απόκλιση θέσεων μεταξύ του Α. Λοβέρδου και του υφυπουργού Γ. Κουτρουμάνη για το πότε θα απονέμεται η βασική σύνταξη: με τη συνταξιοδότηση (καταστατικό όριο κάθε ταμείου μεταξύ 58ου και 62ου έτους), που προωθεί ο υφυπουργός, ή στο 65ο έτος, που θέλει ο υπουργός. Στη δεύτερη περίπτωση, οι δικαιούχοι περιορίζονται στα 2 εκατ. άτομα και η μηνιαία παροχή μπορεί να ανέλθει ακόμη και στα 600 ευρώ.
του Χρήστου Μέγα, από την "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία", 3/4/2010
