Αύξηση ανεργίας και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων καταγράφει έκθεση της Επιθεώρησης Εργασίας
Με επιταχυνόμενους ρυθμούς καταργούνται θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία. Το φαινόμενο αποτυπώνεται χαρακτηριστικά και στα στοιχεία των Επιθεωρητών Εργασίας για το 2009, αν και αποτελούν μια υπολεπτομέρεια στην ετήσια έκθεση του Σώματος που περιγράφει περισσότερο το σύστημα και τα στοιχεία ελέγχου.
Ακόμη και από τους ελέγχους που πραγματοποίησαν οι εκπρόσωποι του Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης του ΣΕΠΕ προκύπτει ότι ο αριθμός του αναγραφόμενου προσωπικού στις επιχειρήσεις –εμβέλειας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας– μειώθηκε κατά 388.406 άτομα την τελευταία τριετία. Η μείωση αρχίζει πολύ πριν από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και παγιώνεται το 2009, οπότε εμφανίζονται τουλάχιστον 222.000 λιγότεροι απασχολούμενοι.
Η μείωση των θέσεων εργασίας αποτυπώνεται και με την εμφανή μείωση των αδειών που δίδονται από το ΣΕΠΕ για απασχόληση πέραν του οκταώρου, καθώς και με την ανάδειξη των νέων ή άτυπων μορφών απασχόλησης που κορυφώνονται μέσα στο 2010. Για πρώτη φορά το 2009 καταγράφονται νέες μορφές απασχόλησης αντίστοιχες με τις μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε άλλες πιο ελαστικές και ανασφαλείς μορφές. Η Εκθεση καταγράφει 11.622 «μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική» και 4.839 μορφές «εκ περιτροπής απασχόλησης». Συνολικά και μόνο για το 2009 στην «εκ περιτροπής εργασία» φαίνεται ότι απασχολήθηκαν 57.825 εργαζόμενοι.
Όμως, αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι από τα στοιχεία για τη μερική απασχόληση και τις συμβάσεις έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών αποδεικνύεται πως ούτε η ευελιξία μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα προς την ανεργία. Εξ άλλου, οι θέσεις μερικής απασχόλησης μειώθηκαν σε 272.561 έναντι 332.695 το 2008, ενώ πτώση εμφανίζουν και οι συμβάσεις έργου (35.526 έναντι 66.617 το 2008). Παρ’ όλα αυτά, θεαματική αύξηση παρουσιάζει ο αριθμός των αδειών για εργασία την Κυριακή (13.955 το 2009 έναντι 9.505 το 2008), επιβεβαιώνοντας ότι το μοντέλο που θα επικρατήσει δεν είναι ούτε η πλήρης ούτε η μερική απασχόληση, αλλά η προσωρινή.
Πάντως, οι κλάδοι που ακόμη τροφοδοτούν την απασχόληση παραμένουν η βιομηχανία τροφίμων και ποτών, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί – τράπεζες και το λιανικό εμπόριο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009, έτος εκδήλωσης της κρίσης για τον χρηματοπιστωτικό τομέα στην Ελλάδα, οι τράπεζες έλαβαν 7.938 άδειες για την υπερωριακή απασχόληση περίπου 79.304 εργαζομένων. Επίσης, οι επιχειρήσεις στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών έλαβαν 584 άδειες για απασχόληση 21.793 εργαζομένων τις Κυριακές. Σε λιανεμπόριο και βιομηχανία τροφίμων, καθώς και στα ξενοδοχεία και εστιατόρια, παρατηρείται και ο μεγαλύτερος αριθμός ανασφάλιστων εργαζομένων.
Αύξηση εργατικών ατυχημάτων
Στα 113 ανήλθαν τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα το 2009. Το 2009 δηλώθηκαν 142 θάνατοι, παρουσιάζοντας πρωτοφανή αύξηση σε σύγκριση με το 2008, οπότε δηλώθηκαν 115 θανατηφόρα ατυχήματα. Ενα στα δύο θύματα είχε ελληνική υπηκοότητα, ενώ ένας στους τρεις ήλθε στην Ελλάδα από χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αθήνα, Κρήτη, Μακεδονία - Θράκη ήταν οι περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση θανατηφόρων ατυχημάτων στους χώρους εργασίας. Ως συνηθέστερη αιτία θανάτου καταγράφεται η πτώση, ενώ τον μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας διεκδικούν οι κατασκευαστικές δραστηριότητες. Η ηλικιακή κατηγορία 45-55 συγκεντρώνει τα περισσότερα θύματα.
Με επιταχυνόμενους ρυθμούς καταργούνται θέσεις εργασίας στην ελληνική οικονομία. Το φαινόμενο αποτυπώνεται χαρακτηριστικά και στα στοιχεία των Επιθεωρητών Εργασίας για το 2009, αν και αποτελούν μια υπολεπτομέρεια στην ετήσια έκθεση του Σώματος που περιγράφει περισσότερο το σύστημα και τα στοιχεία ελέγχου.
Ακόμη και από τους ελέγχους που πραγματοποίησαν οι εκπρόσωποι του Τμήματος Κοινωνικής Επιθεώρησης του ΣΕΠΕ προκύπτει ότι ο αριθμός του αναγραφόμενου προσωπικού στις επιχειρήσεις –εμβέλειας του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας– μειώθηκε κατά 388.406 άτομα την τελευταία τριετία. Η μείωση αρχίζει πολύ πριν από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και παγιώνεται το 2009, οπότε εμφανίζονται τουλάχιστον 222.000 λιγότεροι απασχολούμενοι.
Η μείωση των θέσεων εργασίας αποτυπώνεται και με την εμφανή μείωση των αδειών που δίδονται από το ΣΕΠΕ για απασχόληση πέραν του οκταώρου, καθώς και με την ανάδειξη των νέων ή άτυπων μορφών απασχόλησης που κορυφώνονται μέσα στο 2010. Για πρώτη φορά το 2009 καταγράφονται νέες μορφές απασχόλησης αντίστοιχες με τις μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε άλλες πιο ελαστικές και ανασφαλείς μορφές. Η Εκθεση καταγράφει 11.622 «μετατροπές συμβάσεων εργασίας από πλήρη σε μερική» και 4.839 μορφές «εκ περιτροπής απασχόλησης». Συνολικά και μόνο για το 2009 στην «εκ περιτροπής εργασία» φαίνεται ότι απασχολήθηκαν 57.825 εργαζόμενοι.
Όμως, αυτό που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι από τα στοιχεία για τη μερική απασχόληση και τις συμβάσεις έργου ή ανεξάρτητων υπηρεσιών αποδεικνύεται πως ούτε η ευελιξία μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα προς την ανεργία. Εξ άλλου, οι θέσεις μερικής απασχόλησης μειώθηκαν σε 272.561 έναντι 332.695 το 2008, ενώ πτώση εμφανίζουν και οι συμβάσεις έργου (35.526 έναντι 66.617 το 2008). Παρ’ όλα αυτά, θεαματική αύξηση παρουσιάζει ο αριθμός των αδειών για εργασία την Κυριακή (13.955 το 2009 έναντι 9.505 το 2008), επιβεβαιώνοντας ότι το μοντέλο που θα επικρατήσει δεν είναι ούτε η πλήρης ούτε η μερική απασχόληση, αλλά η προσωρινή.
Πάντως, οι κλάδοι που ακόμη τροφοδοτούν την απασχόληση παραμένουν η βιομηχανία τροφίμων και ποτών, οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί – τράπεζες και το λιανικό εμπόριο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009, έτος εκδήλωσης της κρίσης για τον χρηματοπιστωτικό τομέα στην Ελλάδα, οι τράπεζες έλαβαν 7.938 άδειες για την υπερωριακή απασχόληση περίπου 79.304 εργαζομένων. Επίσης, οι επιχειρήσεις στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών έλαβαν 584 άδειες για απασχόληση 21.793 εργαζομένων τις Κυριακές. Σε λιανεμπόριο και βιομηχανία τροφίμων, καθώς και στα ξενοδοχεία και εστιατόρια, παρατηρείται και ο μεγαλύτερος αριθμός ανασφάλιστων εργαζομένων.
Αύξηση εργατικών ατυχημάτων
Στα 113 ανήλθαν τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα το 2009. Το 2009 δηλώθηκαν 142 θάνατοι, παρουσιάζοντας πρωτοφανή αύξηση σε σύγκριση με το 2008, οπότε δηλώθηκαν 115 θανατηφόρα ατυχήματα. Ενα στα δύο θύματα είχε ελληνική υπηκοότητα, ενώ ένας στους τρεις ήλθε στην Ελλάδα από χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αθήνα, Κρήτη, Μακεδονία - Θράκη ήταν οι περιοχές με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση θανατηφόρων ατυχημάτων στους χώρους εργασίας. Ως συνηθέστερη αιτία θανάτου καταγράφεται η πτώση, ενώ τον μεγαλύτερο βαθμό επικινδυνότητας διεκδικούν οι κατασκευαστικές δραστηριότητες. Η ηλικιακή κατηγορία 45-55 συγκεντρώνει τα περισσότερα θύματα.
της Χριστίνας Κοψίνη, από την εφημερίδα "Η Καθημερινή", 8/4/2010
