Οι επιπτώσεις του μνημονίου στην αγοραστική ικανότητα των κοινωνικών στρωμάτων που παραδοσιακά αποτελούσαν το καταναλωτικό κοινό του κέντρου της πόλης ,είναι η κύρια αλλά δυστυχώς όχι η μόνη αιτία της απαξίωσης του ιστορικού και εμπορικού κέντρου. O εμπορικός κόσμος που δραστηριοποιείται στο κέντρο εκτός από την οικονομική κρίση, έρχεται επίσης αντιμέτωπος με τα αποτελέσματα της οριστικής χρεωκοπίας του μοντέλου ανάπτυξης της πόλης που υλοποιήθηκε με πράξεις και παραλήψεις των διοικήσεων που καθόρισαν επί δύο και πλέον δεκαετίες την μορφή της.
Το μοντέλο αυτό βασίστηκε στην διαπαραταξιακή και διακομματική αποδοχή των αναπτυξιακών αυταπατών, που με άξονα τα μεγάλα οδικά έργα, θα εξασφάλιζαν δήθεν μια ευοίωνη προοπτική τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους εμπόρους του κέντρου και όλης της πόλης.Όμως (όπως από τότε προειδοποιούσαμε) αντίθετα από τα προσδοκώμενα η υπερανάπτυξη των οδικών υποδομών αντί να φέρει την αποφόρτιση του κυκλοφοριακού και την ενίσχυση της προσβασιμότητας του κέντρου έφερε την πλήρη αποκοπή του, από τον μοναδικό ζωτικό του χώρο, δηλαδή από τις γειτονιές του Χαλανδρίου, βυθίζοντας στο χάος, μαζί με τις ορδές των απελπισμένων οδηγών, και τις υποσχέσεις του παραδοσιακού πολιτικού προσωπικού της πόλης.
Στην πραγματικότητα η υπερανάπτυξη του επιχειρηματικού και διοικητικού χαρακτήρα μιας ανοχύρωτης και χωρίς υποδομές πόλης, όπως την αποδέχτηκε και την υλοποίησε το πολιτικό της προσωπικό, υπονόμευσε οριστικά (ελπίζουμε όχι όμως αμετάκλητα), την βιωσιμότητα του εμπορικού της κέντρου.
Νέες απειλές για το εμπορικό κέντρο
Σήμερα το εμπορικό κέντρο βρίσκεται αντιμέτωπο με νέες απειλές που επιτείνουν και διογκώνουν όλα τα προβληματικά του χαρακτηριστικά.
Η σημαντικότερη από αυτές είναι η πολιτική ανεξέλεγκτης αδειοδότησης καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος που ακολουθεί η διοίκηση του κ Κουράση μετατρέποντας το κέντρο της πόλης σε μονολειτουργική ζώνη διασκέδασης και αναψυχής. Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι η ακολουθούμενη πολιτική ωθεί τους κατοίκους του κέντρου να φύγουν, γεγονός με μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στην μορφή και την λειτουργία της πόλης. Η βίαιη εκδίωξη της κατοικίας σε συνδυασμό και με τις προωθούμενες αλλαγές στις χρήσεις του γενικού πολεοδομικού και τον σχεδιασμό για κατασκευή νέων εμπορικών κέντρων στις περιοχές των σταθμών του μετρό, απειλούν να καταστρέψουν και τον ζωτικό χώρο καταναλωτών που έχει ανάγκη το εμπορικό κέντρο. Η διοίκηση του δήμου αρνήθηκε κατηγορηματικά όλες τις προτάσεις για αναστολή έκδοσης νέων αδειών, για μελέτη χρήσεων γης και τον επιμερισμό των αναγκών ανά πολεοδομική ενότητα που θα δείχνει τις σημερινές ανάγκες για κάθε χρήση. Αρνείται μέχρι σήμερα να συζητήσει την πρότασή μας για έκδοση κανονιστικής διάταξης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον κώδικα δήμων και κοινοτήτων «περί προσδιορισμού ειδικότερων όρων και προϋποθέσεων της ίδρυσης και εγκατάστασης καταστημάτων, επιχειρήσεων και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων, που επηρεάζουν το φυσικό, πολιτιστικό και αρχιτεκτονικό περιβάλλον καθώς και την αισθητική, φυσιογνωμία και τις εν γένει λειτουργίες της πόλης» (παρ 8,της αρμοδιότητας γ) ποιότητας ζωής και εύρυθμης λειτουργίας των πόλεων και των οικισμών,σελ343 δημοτικού κώδικα)
Άλλη σημαντική απειλή είναι η προωθούμενη, τόσο από το νέο ρυθμιστικό ,όσο και από την διοίκηση του δήμου, περαιτέρω αλλαγή της μορφής της πόλης μέσω της αξιοποίησης των σταθμών του μετρό και των οδικών αξόνων στην κατεύθυνση της ενίσχυσης του επιχειρηματικού και διοικητικού της χαρακτήρα.
Το επιχειρησιακό σχέδιο που εκπόνησε ο δήμος, και η προωθούμενη αλλαγή του γενικού πολεοδομικού που επιχειρεί η διοίκηση του κ Κουράση, δείχνουν την πρόθεση της διοίκησης να συνεχίσει την πεπατημένη και να επιφέρει νέες και σημαντικές αλλαγές που θα επηρεάσουν καθοριστικά την βιωσιμότητα του εμπορικού της κέντρου.
Ιδιαίτερα οι ζώνες επιχειρηματικής ανάπτυξης που επιζητεί η διοίκηση Κουράση γύρω από τους σταθμούς του μετρό, και τις νέες περιοχές που θα ενταχθούν στο σχέδιο στην Δουκίσσης Πλακεντίας, σε συνδυασμό με την συστηματική παραβίαση όλων των απαγορεύσεων για τις χρήσεις γης, θα διαμορφώσουν σταδιακά, σημαντικούς εμπορικούς και διοικητικούς πόλους ανταγωνιστικούς ως προς το κέντρο της πόλης ,μιας και θα προσφέρουν ευκολότερη πρόσβαση και περισσότερους χώρους στάθμευσης.
Έτσι ενώ η ανάπτυξη των μεγάλων κέντρων τύπου mall και Golden hall κυριολεκτικά απομυζεί τους τελευταίους πόρους της τοπικής αγοράς, η διοίκηση του δήμου μας, όχι μόνο δεν αντιδρά δυναμικά στην χωροθέτησή τους, αλλά αντίθετα την προωθεί και την νομιμοποιεί.
Την ίδια στιγμή, υπονομεύουν συστηματικά τις τελευταίες ελπίδες για την έλευση του μετρό στο κέντρο της πόλης, στα πλαίσια των καινούργιων επεκτάσεων, όπως είχαμε έγκαιρα προτείνει.
Έτσι το ίδιο μπλοκ συμφερόντων, παραγόντων και παρατάξεων που ακύρωσε πριν από δέκα χρόνια την έλευση του μετρό στο κέντρο της πόλης πετυχαίνοντας να εξυπηρετήσει τα επιχειρηματικά σχέδια του εθνικού μας κατασκευαστή, στις αδόμητες και εκτός σχεδίου περιοχές, συνεχίζει ακόμη και σήμερα την ίδια στρατηγική και μάλιστα στο όνομα της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας!
Και όμως η έλευση του μετρό στο κέντρο της πόλης, ειδικά στην κεντρική της πλατεία θα είχε μόνο πλεονεκτήματα και σχεδόν κανένα μειονέκτημα. Το κέντρο είναι ήδη δομημένο- άρα υπάρχει μηδαμινή δυνατότητα επιπλέον τσιμεντοποίησης, χρήσεις γης συμβατές -άρα μηδενική δυνατότητα επιπλέον επιβάρυνσης, και κυρίως η έλευση του μετρό θα τονώσει ταυτόχρονα τόσο την εμπορικότητα όσο και την κατοικία, άρα την πολυλειτουργικότητα του κέντρου.
Αντίθετα η στρατηγική αξιοποίησης των περιφερειακών σταθμών τονώνει την νέα οικοδόμηση, την αλλαγή των χρήσεων επί το δυσμενέστερο στις αδόμητες περιοχές και την απομάκρυνση της κατοικίας προς όφελος των υπηρεσιών γραφείων κλπ, δηλαδή τις μονολειτουργικές και γραμμικές- κατά μήκος των οδικών αξόνων -ζώνες ανάπτυξης με καταστροφικά αποτελέσματα στην ζωή της πόλης.
Στην πραγματικότητα η δυνατότητα επιβίωσης του εμπορικού κέντρου είναι ευθέως ανάλογη της τόλμης να ανατραπεί ή μέχρι τώρα πορεία της πόλης. Η αναστροφή της υπερανάπτυξης και της χωρικής επέκτασης, η επανασύνδεση με την κατοικία, τις γειτονιές και την εξυπηρέτηση των αναγκών των πολιτών είναι στο επίκεντρο της δική μας εναλλακτικής στρατηγικής.
Ωστόσο αν η έλευση του μετρό στο κέντρο είναι μία από τις απαραίτητες συνθήκες για την επιβίωσή του, διόλου αμελητέες δεν είναι και μια σειρά ενεργειών που με μικρό σχετικά κόστος θα μπορούσαν να την διευκολύνουν.
Η δημιουργία στοιχειωδών υποδομών όπως παιδικών χαρών, πολιτιστικών χώρων, δημόσιες τουαλέτες κλπ θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο προσέλκυσης της πελατείας των μεγάλων καταστημάτων που δείχνει να προτιμά τον συνδυασμό αγορών και διασκέδασης.
Το χαρακτηριστικό παράδειγμα του καφέ, στην στοά του σημαντικότερου βιβλιοπωλείου της πόλης, η λειτουργία του οποίου δημιούργησε ένα νέο χώρο συνεύρεσης τονώνοντας και τις πωλήσεις, δείχνει το πώς θα έπρεπε να φανταστεί κανένας την βελτίωση της ελκυστικότητας του εμπορικού κέντρου:
μικροί και λειτουργικοί δημόσιοι χώροι, ανοιχτοί στον πολιτισμό και την δημόσια συζήτηση, οάσεις πρασίνου, περιπάτου και αναψυχής με έμφαση στον δημόσιο χαρακτήρα που προσιδιάζει στην λειτουργία της αγοράς με την κλασσική έννοια.
Επίσης η ενίσχυση της προσβασιμότητας μέσω δικτύου πεζοδρόμων, επέκταση και βελτίωση των άθλιων πεζοδρομίων, της δημοτικής συγκοινωνίας και των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων. Τα περιφερειακά πάρκιγκ, η ανάδειξη των διατηρητέων, οι στοχευμένες αναπλάσεις, ο περιορισμός των πολεοδομικών αυθαιρεσιών των καταστημάτων. Ακόμη μέτρα πολεοδομικού χαρακτήρα που θα δημιουργούσαν αντικίνητρα στην υπερεπέκταση των μεγάλων καταστημάτων, διαφοροποιημένη πολιτική δημοτικών τελών ανάλογα με την κατηγορία και την όχληση, πολιτικές ενίσχυσης της κατοικίας και της πολυμορφίας της εμπορικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας στο κέντρο.
Και τόσα άλλα που όμως προϋποθέτουν μια συνολική στρατηγική , που φαίνεται να λείπει από τους διοικούντες αυτήν την πόλη…
http://www.stasi.gr/, 27/3/2013
