Η Ανγκελα Μέρκελ τα πήρε σχεδόν όλα και έφυγε, σφραγίζοντας την έναρξη μιας απόλυτης γερμανικής κυριαρχίας στην ευρωζώνη. Κάνοντας ορισμένες ανώδυνες παραχωρήσεις, η καγκελάριος πέρασε τις βασικές θέσεις της, θέτοντας την Ευρώπη των 17 -και όχι μόνο- σε μια τροχιά σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας, αφήνοντας στους άλλους εταίρους την ψευδαίσθηση ότι είναι ο μόνος τρόπος για την αντιμετώπιση των επιθέσεων των αγορών.
Είναι ενδεικτικό ότι δεν υπάρχει καμία αναφορά στη δημιουργία ανάπτυξης στα συμπεράσματα των Ευρωπαίων ηγετών που εκδόθηκε μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα τις πρωινές ώρες, η οποία προσβλέπει σε μια ενισχυμένη αρχιτεκτονική για την Οικονομική και Νομισματική Ενωση.
Οι αποφάσεις των ηγετών προβλέπουν δράσεις κομμένες και ραμμένες στα γερμανικά μέτρα μόνο σε δύο κατευθύνσεις:
- Ένα νέο δημοσιονομικό συμβόλαιο και ενισχυμένο συντονισμό σε θέματα οικονομικής πολιτικής.
- Ενίσχυση των διαθέσιμων εργαλείων σταθερότητας ώστε να αντιμετωπιστούν οι βραχυπρόθεσμες προκλήσεις.
Επίσης, στο κείμενο δεν υπάρχει λέξη για μια προοπτική έκδοσης ευρωομολόγων έστω «σε βάθος χρόνου», μέτρο που πρότειναν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μπαρόζο και το απέρριψε αμέσως η Α. Μέρκελ.
Η καγκελάριος, με τη στήριξη του Νικολά Σαρκοζί, ζητούσε ευρεία αναθεώρηση της Συνθήκης σε επίπεδο 17 -και τόσο το καλύτερο αν επεκτεινόταν στους 27. Αντίθετα, οι Ρόμπαϊ - Μπαρόζο έκλιναν προς μια αναθεώρηση σε επίπεδο 27, ώστε να μη δημιουργηθεί μια Ε.Ε. δύο ταχυτήτων.
Όταν, όμως, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ζήτησε για να συμφωνήσει να ενσωματωθεί στην αναθεώρηση ειδικό πρωτόκολλο το οποίο θα προβλέπει εξαιρέσεις της χώρας του από σειρά δεσμεύσεων, ιδίως στο χρηματοπιστωτικό τομέα, οι «Μερκοζί» αρνήθηκαν κατηγορηματικά και είπαν: «Μένουμε στους 17 και όσοι θέλουν ακολουθούν». Έτσι, τράβηξαν με τους 17 της ευρωζώνης ακόμη 6 χώρες που βρίσκονται εκτός ευρώ και έμειναν μόνες η Μ. Βρετανία με την Ουγγαρία. Αργότερα, όμως, η Βουδαπέστη το καλοσκέφθηκε και εντάχθηκε στην ομάδα των 6, αφήνοντας το Λονδίνο στη μοναξιά του, αν και είναι συνηθισμένο. Η Α. Μέρκελ άφησε τον Ν. Σαρκοζί να «αδειάσει» το Βρετανό πρωθυπουργό. Αλλωστε οι δύο άνδρες είχαν προηγούμενα.
Ο Γάλλος πρόεδρος επιτέθηκε φραστικά κατά του Ν. Κάμερον και χαρακτήρισε «απαράδεκτο» το αίτημά του για ειδικό πρωτόκολλο.
Στο επίμαχο θέμα της αναθεώρησης, η καγκελάριος αποδέχθηκε την πρόταση των «Ρομπαρόζο» για μια πιο απλουστευμένη και ταχεία διαδικασία, ώστε να αποφευχθούν οι χρονοβόρες επικυρώσεις από τα εθνικά Κοινοβούλια. Η διαδικασία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2012. Τα μέτρα, όμως, που επιβάλλουν μια δρακόντεια δημοσιονομική πειθαρχία στα κράτη-μέλη τα οποία περιλαμβάνουν την αυτοματοποίηση των κυρώσεων στις χώρες που διατηρούν υπερβολικά ελλείμματα και την αυστηρή επιτήρηση των Βρυξελλών στους εθνικούς προϋπολογισμούς, παρέμειναν ως έχουν, προς μεγάλη ικανοποίηση της Α. Μέρκελ, η οποία και τα επέβαλε. Επίσης, δεν ελήφθη απόφαση για την αύξηση της δύναμης πυρός του EFSF και του διαδόχου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Σταθερότητας. Ως προς τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στα «κουρέματα» χρέους, επισημαίνεται στα συμπεράσματα ότι η περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί εξαίρεση, όπως είχε απαιτήσει η Γερμανία. Και αποφασίστηκε να τηρηθούν αυστηρά οι πρακτικές του ΔΝΤ...
Στα βασικά σημεία της συμφωνίας οι ηγέτες δεσμεύονται να θεσπίσουν ένα νέο δημοσιονομικό κανόνα, ο οποίος θα περιλαμβάνει τα εξής στοιχεία:
* Οι προϋπολογισμοί των γενικών κυβερνήσεων θα είναι ισοσκελισμένοι ή πλεονασματικοί. Η αρχή αυτή θα θεωρείται ότι τηρείται αν το ετήσιο διαρθρωτικό έλλειμμα δεν υπερβαίνει το 0,5 % του ονομαστικού ΑΕΠ. Ο κανόνας αυτός θα περιληφθεί στα νομικά συστήματα των κρατών-μελών σε συνταγματικό ή ισοδύναμο επίπεδο και θα περιλαμβάνει διορθωτικό μηχανισμό, ο οποίος θα ενεργοποιείται σε περίπτωση απόκλισης. Αναγνωρίζεται η δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να επιβεβαιώσει τη μεταφορά του κανόνα αυτού σε εθνικό επίπεδο.
* Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συγκλίνουν προς το καθορισμένο για το καθένα από την Επιτροπή επίπεδο αναφοράς και χρονοδιάγραμμα.
* Τα κράτη-μέλη που υπόκεινται στη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος θα υποβάλλουν στην Επιτροπή και το Συμβούλιο προς έγκριση πρόγραμμα με διορθωτικά μέτρα, στο οποίο θα περιγράφονται λεπτομερώς οι απαραίτητες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η εφαρμογή του προγράμματος και τα ετήσια δημοσιονομικά σχέδια θα παρακολουθούνται από την Επιτροπή και το Συμβούλιο.
**Θα θεσπιστεί μηχανισμός για την εκ των προτέρων υποβολή εκθέσεων από τα κράτη-μέλη σε ό,τι αφορά τα εθνικά σχέδια έκδοσης χρεογράφων.
**Ενισχύονται οι κανόνες που διέπουν τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Μόλις η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ένα κράτος-μέλος έχει παραβιάσει το όριο του 3% του ΑΕΠ, θα ακολουθούν αυτόματα κυρώσεις, εκτός αν αντιταχθεί ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών της ευρωζώνης.
Ο ορισμός του κριτηρίου του χρέους (60% του ΑΕΠ) θα πρέπει να κατοχυρωθεί στις νέες διατάξεις.
**Τα εθνικά προσχέδια προϋπολογισμού παρακολουθούνται και θα αξιολογούνται από την Επιτροπή, η οποία θα εξετάζει από το νέο δημοσιονομικό έτος τις βασικές παραμέτρους και εάν διαπιστώνει σοβαρές περιπτώσεις μη συμμόρφωση με το Σύμφωνο Σταθερότητας θα ζητά την αναθεώρηση του προσχεδίου.
**Η μόχλευση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) θα εφαρμοστεί μέσω δύο επιλογών που συμφωνήθηκαν στις 29 Νοεμβρίου. Δηλαδή: 1. Η δημιουργία ενός ασφαλιστικού μηχανισμού, ώστε το Ταμείο να μπορεί να εγγυάται ένα μέρος των ομολόγων που εκδίδουν τα «αδύναμα» κράτη-μέλη, ώστε να καθησυχαστούν οι αγορές. 2. Δημιουργία ενός ειδικού Ταμείου (special purpose vehicule) στο πλαίσιο του ΔΝΤ. Το EFSF θα παραμείνει ενεργό στη χρηματοδότηση των προγραμμάτων που έχουν δρομολογηθεί έως τα μέσα του 2013.
**Ο νέος Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) θα τεθεί σε ισχύ τον Ιούλιο 2012.
Οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία 85% εάν απαιτηθεί η λήψη επείγουσας απόφασης. Τον Μάρτιο 2012 θα επανεξεταστεί η επάρκεια του συνολικού ανωτάτου ορίου του EFSF
ΕΜΣ που ανέρχεται σε 500 δισ. ευρώ.
**Θα επιβεβαιωθεί εντός 10ημέρου η χορήγηση στο ΔΝΤ πρόσθετων πόρων ύψους 200 δισ. ευρώ, ώστε να διασφαλιστεί η επάρκεια των πόρων του για την αντιμετώπιση της κρίσης.
* Σχετικά με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, θα τηρηθούν αυστηρά οι καθιερωμένες αρχές και πρακτικές του ΔΝΤ. Οι αποφάσεις που ελήφθησαν για το ελληνικό χρέος έχουν μοναδικό και έκτακτο χαρακτήρα.
του Κώστα Μοσχονά, από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 10/12/2011
