Υποχρεωτική υπαγωγή σε πρόγραμμα εξυγίανσης προβλέπει απόφαση του υπουργείου Εσωτερικών για τους υπερχρεωμένους δήμους, οι οποίοι θα τεθούν σε καθεστώς αυστηρής επιτήρησης με περιορισμό ή ακόμη και «πάγωμα» προσλήψεων, αλλά και δέσμευση εσόδων για την αποπληρωμή των οφειλών τους.
Εθελοντικά οι δήμοι έχουν προθεσμία έως τις 4 Δεκεμβρίου να υποβάλουν αίτηση για να υπαχθούν στο πρόγραμμα, διαδικασία που θα τους δώσει τη δυνατότητα να εντάξουν σε αυτό μόνο κάποια από τις δημοτικές ενότητες - τους πρώην δήμους, που συνενώθηκαν με τον Καλλικράτη - ώστε οι όροι και οι περιορισμοί να μην ισχύουν για το σύνολο κάποιου δήμου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο καλλικράτειος Δήμος Νίκαιας - Ρέντη, από τον οποίο θα μπορεί, εφόσον υποβληθεί η σχετική αίτηση, να ενταχθεί στο πρόγραμμα μόνον η δημοτική ενότητα Νίκαιας, στην οποία οφείλεται και το υψηλό χρέος του δήμου. Μετά την παρέλευση της προθεσμίας θα είναι δυνατή η ένταξη του συνόλου του δήμου στο πρόγραμμα. Οι προϋποθέσεις για υπαγωγή στο πρόγραμμα - όπως αναφέρεται στην απόφαση που υπέγραψε ο υπουργός Χάρης Καστανίδης - είναι οι ετήσιες υποχρεώσεις των δήμων για τοκοχρεολύσια να υπερβαίνουν το 20% των τακτικών τους εσόδων ή το συνολικό τους χρέους να υπερβαίνει το σύνολο των τακτικών εσόδων, καθώς και οι δήμοι να αδυνατούν, εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, να καταρτίσουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς.
Σε όσους δήμους ενταχθούν στο πρόγραμμα εξυγίανσης δίνεται η δυνατότητα να ρυθμίσουν με ευνοϊκούς όρους τα δάνεια που έχουν λάβει από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και άλλες ιδιωτικές τράπεζες, να προχωρήσουν σε διακανονισμό των οφειλών τους προς ιδιώτες, αλλά και να τους δοθεί προκαταβολικά μέρος από τους θεσμοθετημένους πόρους της Αυτοδιοίκησης και κονδύλια από το ειδικό ταμείο που θα δημιουργηθεί.
Ωστόσο, με την υπαγωγή στο πρόγραμμα αναλαμβάνουν και συγκεκριμένες υποχρεώσεις, όπως η μείωση του μισθολογικού κόστους μέσω μετατάξεων πλεοναζόντων υπαλλήλων σε άλλους φορείς του Δημοσίου, ο περιορισμός των προσλήψεων και η διάθεση μέρος ή του συνόλου των εσόδων τους για την επίτευξη των στόχων που θα περιλαμβάνονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης.
Παράλληλα, θα βρίσκονται σε μόνιμο καθεστώς επιτήρησης, η εφαρμογή του προγράμματος θα παρακολουθείται από την Ελεγκτική Επιτροπή και οι δήμοι θα είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν ετήσιες αναφορές προόδου. Η χρονική διάρκεια του προγράμματος είναι ίση με τη διάρκεια της δημοτικής θητείας, δηλαδή για όσους υπαχθούν τώρα, θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα έως το 2014.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, στο πρόγραμμα θα υπαχθούν τουλάχιστον 15 δήμοι μεταξύ των οποίων οι Δήμοι Αχαρνών, Πειραιά, Αμαρουσίου, Ασπροπύργου, Νίκαιας - Ρέντη, Περάματος και Φυλής, ενώ άλλοι περίπου 80 δήμοι θα αντιμετωπίσουν τα οικονομικά προβλήματα μόνο μέσω ευνοϊκών ρυθμίσεων για τα δάνεια που διαθέτουν.
Ρεπορτάζ της Νικολέττας Μουτούση, από την εφημερίδα "Τα Νέα", 3/11/2011
