Στην τελική ευθεία μπήκε πλέον ο «Καλλικράτης II» που αφορά το στενό δημόσιο τομέα και θα επιφέρει αναδιοργάνωση σε όλα τα υπουργεία και τα εποπτευόμενα νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου. Ήδη το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε με την υπογραφή από τη γενική γραμματέα Δημόσιας Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κυρία Μπεργελέ απόφασης χρηματοδότησης έργων ύψους 30 εκατ. ευρώ με ένταξή τους στο Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» του ΕΣΠΑ.
63 φορείς υπό αναδόμηση
Ο «Καλλικράτης» για τη Δημόσια Διοίκηση περιλαμβάνει 11 επιμέρους έργα, τα οποία θα ολοκληρωθούν μέσα σε 3 έως 27 μήνες και θα αφορούν την κεντρική υπηρεσία των υπουργείων, τις γενικές και ειδικές γραμματείες τους, καθώς και τα σημαντικότερα από τα νομικά πρόσωπα που εποπτεύουν. Πρόκειται ειδικότερα για τα ακόλουθα έργα:
• «Λευκή Βίβλος» για την αναμόρφωση του κράτους, ένα κείμενο, δηλαδή, το οποίο θα αποτυπώσει τη νέα δομή της Δημόσιας Διοίκησης και θα παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο το κράτος θα γίνει επιτελικό, αξιοποιώντας μελέτες, πρακτικές άλλων χωρών κ.λπ., και προτείνοντας, τελικά, τις αναγκαίες οργανωτικές μεταβολές.
• Καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στα υπουργεία, τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης και το Γραφείο του Πρωθυπουργού, αξιολόγησή της και διατύπωση προτάσεων για την αποτελεσματική οργάνωσή τους.
• Προετοιμασία νομοσχεδίου στο οποίο θα αποτυπώνονται οι διοικητικές αλλαγές και το νέο μοντέλο διακυβέρνησης και το οποίο θα πρέπει να είναι έτοιμο για δημόσια διαβούλευση έως τον Ιούνιο του 2011 και θα έχει οριστικοποιηθεί έως τον Οκτώβριο του 2011.
• Αποτύπωση της κατάστασης και του αποθέματος σε δημόσια κτίρια, ώστε αφενός να αξιοποιηθούν και, αφετέρου, να δημιουργηθεί ένα νέο διοικητικό κέντρο, με τη μορφή «πάρκου κυβερνητικών κτιρίων». Το μελετητικό αυτό υποέργο θα μας κοστίσει 3 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που τη δουλειά αυτή θα μπορούσε να την κάνει η Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου και η Κτηματολόγιο Α.Ε. χωρίς κόστος.
• Δημιουργία περιγραμμάτων θέσεων εργασίας: Σε κάθε υπουργείο θα δημιουργηθούν 5 περιγράμματα θέσεων, με βάση τις νέες αρμοδιότητες, αλλά και τη νέα δομή που θα διαμορφωθεί στο εσωτερικό κάθε υπουργείου.
«Τσουνάμι» μετατάξεων
Στο πλαίσιο των νέων οργανογραμμάτων που θα καταρτιστούν για κάθε υπουργείο, θα διαμορφωθούν 5 περιγράμματα θέσης ανά υπουργείο –συνολικά 80 σε όλο το δημόσιο τομέα– με βάση τα προσόντα αλλά και τις ικανότητες των υπαλλήλων, οι οποίες θα αξιολογηθούν μέσα από ειδικό ερωτηματολόγιο. Θα ακολουθήσει η ένταξη των υπαλλήλων στις οργανικές μονάδες, μέσα από αντιστοίχιση των αρμοδιοτήτων τους με τα προσόντα των υπαλλήλων. Την αντιστοίχιση αυτή θα την κάνουν οι Μονάδες Στρατηγικού Σχεδιασμού που θα δημιουργηθούν σε κάθε φορέα.
Συνέπεια της διαδικασίας αυτής είναι να γίνει ανακατανομή του προσωπικού με μετατάξεις ανάμεσα στις δημόσιες υπηρεσίες, όπου αυτό είναι αναγκαίο, και να διοχετευτεί πλεονάζον προσωπικό ακόμη και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, μέσα από την εφαρμογή προγραμμάτων κινητικότητας.
Δραστική μείωση του αριθμού των προϊσταμένων
Η σαφής εντολή που έχει δώσει ο υπουργός Εσωτερικών είναι η μείωση του εύρους της εποπτείας και των θέσεων ευθύνης στα οργανογράμματα των υπουργείων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι επιδιώκεται η δραστική μείωση του αριθμού των θέσεων γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων τμημάτων.
Στους σχεδιασμούς του υπουργείου περιλαμβάνεται η δημιουργία μιας ομάδας αυτεπιστασίας για όλο το στενό δημόσιο τομέα, που θα αποτελείται από 189 περίπου άτομα και η οποία θα αναλάβει την καταγραφή, χαρτογράφηση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στις 65 Γενικές και Ειδικές Γραμματείες των υπουργείων, με χρονικό ορίζοντα τον Ιούνιο του 2011.
Η ομάδα αυτή θα απαρτίζεται από στελέχη αυξημένων προσόντων από όλα τα υπουργεία και 2 ή 3 ανεξάρτητους διεθνώς αναγνωρισμένους εμπειρογνώμονες, ενώ θα βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με το Γραφείο του Πρωθυπουργού, σε μια προσπάθεια αφενός εξορθολογισμού της οργάνωσης των υπουργείων και των εποπτευόμενων φορέων τους και, αφετέρου, περιστολής των λειτουργικών δαπανών και απολογισμού και ελέγχου της χρήσης των πιστώσεων κάθε φορέα, όπως, άλλωστε, προβλέπει το Μνημόνιο.
Αναδόμηση του κράτους με τη σφραγίδα της τρόικας
Όλες οι μελέτες ανασχεδιασμού και αναδιορ γάνωσης του νέου «Καλλικράτη», αλλά και η καταγραφή και ο έλεγχος των δαπανών στα υπουργεία θα προχωρήσουν ταυτόχρονα.
Προβληματισμό, πάντως, έχει δημιουργήσει το γεγονός ότι οι προδιαγραφές της αξιολόγησης, που προβλέπει το Μνημόνιο, έχουν ήδη καταρτιστεί από στελέχη της τρόικας και του ΟΟΣΑ, με βάση τα στοιχεία που έχουν δοθεί από τα υπουργεία. Η τρόικα πιέζει να έχουν τον πρώτο λόγο στο σχεδιασμό της νέας Δημόσιας Διοίκησης οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ και όχι στελέχη των υπουργείων ή Έλληνες εμπειρογνώμονες. Είναι, δε, πιθανό να προστεθούν στο κέντρο λήψης των αποφάσεων και στελέχη της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εισήγηση-βόμβα για περικοπές δαπανών
Κατά την τελευταία συνάντηση του κλιμακίου της τρόικας με την πολιτική ηγεσία και τα στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών, στις αρχές Δεκεμβρίου, τέθηκε επιτακτικά από τους δανειστές ο στόχος για άμεσες περικοπές τουλάχιστον 30% επί των δαπανών των υπουργείων «με οποιονδήποτε τρόπο». Προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και γραπτή εισήγηση του ΟΟΣΑ που είχε αποσταλεί τις προηγούμενες ημέρες στο υπουργείο στο πλαίσιο δέσμης προτάσεων για οργανωτικές αλλαγές που θα αφορούν και το προσωπικό.
Άμεση ήταν η αντίδραση του υπουργού Εσωτερικών κ. Ραγκούση, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμεί να συνδεθεί το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» με απολύσεις στο στενό δημόσιο τομέα. Αυτό, όμως, σημαίνει, σύμφωνα με την ερμηνεία που έδωσαν στελέχη που ήταν παρόντα στη συνάντηση, ότι δεν αποκλείστηκε στην ουσία το ενδεχόμενο των απολύσεων μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων, έστω εκτός του επιχειρησιακού αυτού προγράμματος, γεγονός που συνδυάζεται και με τις δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας κ. Χάρη Παμπούκη στα «Επίκαιρα» πριν από μερικές ημέρες.
Διοικητική Μεταρρύθμιση χωρίς πυξίδα;
Το ζήτημα είναι, πάντως, ότι για μια ακόμη φορά προχωρούμε στη Διοικητική Μεταρρύθμιση του κράτους χωρίς να έχουμε ξεκάθαρες θέσεις και πολιτικές. Δεν είναι δυνατόν με διακηρύξεις αρχών περί επιτελικού κράτους και χρηστής διακυβέρνησης να αφήνουμε ξένους εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες να αποφασίζουν χωρίς συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις για το ποια θα είναι η διοικητική δομή της χώρας μας για τις επόμενες δεκαετίες. Καλές οι μελέτες και οι προτάσεις, αλλά πρέπει να διευκρινιστεί από το αρμόδιο υπουργείο πόσο δεσμευτικές είναι αυτές οι μελέτες και να διασφαλιστεί ότι η Διοικητική Μεταρρύθμιση γίνεται από την ελληνική κυβέρνηση και όχι από τρίτους.
της Άννας Δόλαρη, από το περιοδικό "Επίκαιρα", 23/12/2010
63 φορείς υπό αναδόμηση
Ο «Καλλικράτης» για τη Δημόσια Διοίκηση περιλαμβάνει 11 επιμέρους έργα, τα οποία θα ολοκληρωθούν μέσα σε 3 έως 27 μήνες και θα αφορούν την κεντρική υπηρεσία των υπουργείων, τις γενικές και ειδικές γραμματείες τους, καθώς και τα σημαντικότερα από τα νομικά πρόσωπα που εποπτεύουν. Πρόκειται ειδικότερα για τα ακόλουθα έργα:
• «Λευκή Βίβλος» για την αναμόρφωση του κράτους, ένα κείμενο, δηλαδή, το οποίο θα αποτυπώσει τη νέα δομή της Δημόσιας Διοίκησης και θα παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο το κράτος θα γίνει επιτελικό, αξιοποιώντας μελέτες, πρακτικές άλλων χωρών κ.λπ., και προτείνοντας, τελικά, τις αναγκαίες οργανωτικές μεταβολές.
• Καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στα υπουργεία, τη Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης και το Γραφείο του Πρωθυπουργού, αξιολόγησή της και διατύπωση προτάσεων για την αποτελεσματική οργάνωσή τους.
• Προετοιμασία νομοσχεδίου στο οποίο θα αποτυπώνονται οι διοικητικές αλλαγές και το νέο μοντέλο διακυβέρνησης και το οποίο θα πρέπει να είναι έτοιμο για δημόσια διαβούλευση έως τον Ιούνιο του 2011 και θα έχει οριστικοποιηθεί έως τον Οκτώβριο του 2011.
• Αποτύπωση της κατάστασης και του αποθέματος σε δημόσια κτίρια, ώστε αφενός να αξιοποιηθούν και, αφετέρου, να δημιουργηθεί ένα νέο διοικητικό κέντρο, με τη μορφή «πάρκου κυβερνητικών κτιρίων». Το μελετητικό αυτό υποέργο θα μας κοστίσει 3 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που τη δουλειά αυτή θα μπορούσε να την κάνει η Κτηματική Εταιρία του Δημοσίου και η Κτηματολόγιο Α.Ε. χωρίς κόστος.
• Δημιουργία περιγραμμάτων θέσεων εργασίας: Σε κάθε υπουργείο θα δημιουργηθούν 5 περιγράμματα θέσεων, με βάση τις νέες αρμοδιότητες, αλλά και τη νέα δομή που θα διαμορφωθεί στο εσωτερικό κάθε υπουργείου.
«Τσουνάμι» μετατάξεων
Στο πλαίσιο των νέων οργανογραμμάτων που θα καταρτιστούν για κάθε υπουργείο, θα διαμορφωθούν 5 περιγράμματα θέσης ανά υπουργείο –συνολικά 80 σε όλο το δημόσιο τομέα– με βάση τα προσόντα αλλά και τις ικανότητες των υπαλλήλων, οι οποίες θα αξιολογηθούν μέσα από ειδικό ερωτηματολόγιο. Θα ακολουθήσει η ένταξη των υπαλλήλων στις οργανικές μονάδες, μέσα από αντιστοίχιση των αρμοδιοτήτων τους με τα προσόντα των υπαλλήλων. Την αντιστοίχιση αυτή θα την κάνουν οι Μονάδες Στρατηγικού Σχεδιασμού που θα δημιουργηθούν σε κάθε φορέα.
Συνέπεια της διαδικασίας αυτής είναι να γίνει ανακατανομή του προσωπικού με μετατάξεις ανάμεσα στις δημόσιες υπηρεσίες, όπου αυτό είναι αναγκαίο, και να διοχετευτεί πλεονάζον προσωπικό ακόμη και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση ή στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, μέσα από την εφαρμογή προγραμμάτων κινητικότητας.
Δραστική μείωση του αριθμού των προϊσταμένων
Η σαφής εντολή που έχει δώσει ο υπουργός Εσωτερικών είναι η μείωση του εύρους της εποπτείας και των θέσεων ευθύνης στα οργανογράμματα των υπουργείων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι επιδιώκεται η δραστική μείωση του αριθμού των θέσεων γενικών διευθυντών, διευθυντών και προϊσταμένων τμημάτων.
Στους σχεδιασμούς του υπουργείου περιλαμβάνεται η δημιουργία μιας ομάδας αυτεπιστασίας για όλο το στενό δημόσιο τομέα, που θα αποτελείται από 189 περίπου άτομα και η οποία θα αναλάβει την καταγραφή, χαρτογράφηση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης στις 65 Γενικές και Ειδικές Γραμματείες των υπουργείων, με χρονικό ορίζοντα τον Ιούνιο του 2011.
Η ομάδα αυτή θα απαρτίζεται από στελέχη αυξημένων προσόντων από όλα τα υπουργεία και 2 ή 3 ανεξάρτητους διεθνώς αναγνωρισμένους εμπειρογνώμονες, ενώ θα βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με το Γραφείο του Πρωθυπουργού, σε μια προσπάθεια αφενός εξορθολογισμού της οργάνωσης των υπουργείων και των εποπτευόμενων φορέων τους και, αφετέρου, περιστολής των λειτουργικών δαπανών και απολογισμού και ελέγχου της χρήσης των πιστώσεων κάθε φορέα, όπως, άλλωστε, προβλέπει το Μνημόνιο.
Αναδόμηση του κράτους με τη σφραγίδα της τρόικας
Όλες οι μελέτες ανασχεδιασμού και αναδιορ γάνωσης του νέου «Καλλικράτη», αλλά και η καταγραφή και ο έλεγχος των δαπανών στα υπουργεία θα προχωρήσουν ταυτόχρονα.
Προβληματισμό, πάντως, έχει δημιουργήσει το γεγονός ότι οι προδιαγραφές της αξιολόγησης, που προβλέπει το Μνημόνιο, έχουν ήδη καταρτιστεί από στελέχη της τρόικας και του ΟΟΣΑ, με βάση τα στοιχεία που έχουν δοθεί από τα υπουργεία. Η τρόικα πιέζει να έχουν τον πρώτο λόγο στο σχεδιασμό της νέας Δημόσιας Διοίκησης οι εμπειρογνώμονες του ΟΟΣΑ και όχι στελέχη των υπουργείων ή Έλληνες εμπειρογνώμονες. Είναι, δε, πιθανό να προστεθούν στο κέντρο λήψης των αποφάσεων και στελέχη της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Εισήγηση-βόμβα για περικοπές δαπανών
Κατά την τελευταία συνάντηση του κλιμακίου της τρόικας με την πολιτική ηγεσία και τα στελέχη του υπουργείου Εσωτερικών, στις αρχές Δεκεμβρίου, τέθηκε επιτακτικά από τους δανειστές ο στόχος για άμεσες περικοπές τουλάχιστον 30% επί των δαπανών των υπουργείων «με οποιονδήποτε τρόπο». Προς την ίδια κατεύθυνση ήταν και γραπτή εισήγηση του ΟΟΣΑ που είχε αποσταλεί τις προηγούμενες ημέρες στο υπουργείο στο πλαίσιο δέσμης προτάσεων για οργανωτικές αλλαγές που θα αφορούν και το προσωπικό.
Άμεση ήταν η αντίδραση του υπουργού Εσωτερικών κ. Ραγκούση, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι δεν επιθυμεί να συνδεθεί το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση 2007-2013» με απολύσεις στο στενό δημόσιο τομέα. Αυτό, όμως, σημαίνει, σύμφωνα με την ερμηνεία που έδωσαν στελέχη που ήταν παρόντα στη συνάντηση, ότι δεν αποκλείστηκε στην ουσία το ενδεχόμενο των απολύσεων μόνιμων δημόσιων υπαλλήλων, έστω εκτός του επιχειρησιακού αυτού προγράμματος, γεγονός που συνδυάζεται και με τις δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας κ. Χάρη Παμπούκη στα «Επίκαιρα» πριν από μερικές ημέρες.
Διοικητική Μεταρρύθμιση χωρίς πυξίδα;
Το ζήτημα είναι, πάντως, ότι για μια ακόμη φορά προχωρούμε στη Διοικητική Μεταρρύθμιση του κράτους χωρίς να έχουμε ξεκάθαρες θέσεις και πολιτικές. Δεν είναι δυνατόν με διακηρύξεις αρχών περί επιτελικού κράτους και χρηστής διακυβέρνησης να αφήνουμε ξένους εμπειρογνώμονες και τεχνοκράτες να αποφασίζουν χωρίς συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις για το ποια θα είναι η διοικητική δομή της χώρας μας για τις επόμενες δεκαετίες. Καλές οι μελέτες και οι προτάσεις, αλλά πρέπει να διευκρινιστεί από το αρμόδιο υπουργείο πόσο δεσμευτικές είναι αυτές οι μελέτες και να διασφαλιστεί ότι η Διοικητική Μεταρρύθμιση γίνεται από την ελληνική κυβέρνηση και όχι από τρίτους.
της Άννας Δόλαρη, από το περιοδικό "Επίκαιρα", 23/12/2010
