Περισσότερα χρόνια δουλειάς, μικρότερη σύνταξη
Ένας ασφαλισμένος ακόμη και με 40 χρόνια εργασίας θα παίρνει μικρότερη σύνταξη από αυτήν που δικαιούται σήμερα με ένσημα 35 ετών, σύμφωνα με το νέο σύστημα υπολογισμού συντάξεων που θα ισχύει από το 2018 με βάση το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Ανατροπές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων έρχονται και από το 2012 (συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών), ενώ ριζικές αλλαγές επέρχονται στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, στην απασχόληση συνταξιούχων, στη διαδοχική ασφάλιση, καθώς και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Η εκτίμηση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ είναι ότι με το νέο σύστημα οι συντάξεις θα μειωθούν έως και 30%. Οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου προκαλούν έντονες αντιδράσεις και κύμα φυγής στη σύνταξη, αφού προβλέπονται αλλαγές τόσο στον υπολογισμό των συντάξεων όσο και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Τα βασικά σημεία
Ένας ασφαλισμένος ακόμη και με 40 χρόνια εργασίας θα παίρνει μικρότερη σύνταξη από αυτήν που δικαιούται σήμερα με ένσημα 35 ετών, σύμφωνα με το νέο σύστημα υπολογισμού συντάξεων που θα ισχύει από το 2018 με βάση το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο.
Ανατροπές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων έρχονται και από το 2012 (συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών), ενώ ριζικές αλλαγές επέρχονται στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, στην απασχόληση συνταξιούχων, στη διαδοχική ασφάλιση, καθώς και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης. Η εκτίμηση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ είναι ότι με το νέο σύστημα οι συντάξεις θα μειωθούν έως και 30%. Οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου προκαλούν έντονες αντιδράσεις και κύμα φυγής στη σύνταξη, αφού προβλέπονται αλλαγές τόσο στον υπολογισμό των συντάξεων όσο και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Τα βασικά σημεία
Τα βασικά σημεία του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου (σ.σ.: τελεί υπό την έγκριση της Κομισιόν), για το οποίο θα έχει συναντήσεις με τους κοινωνικούς φορείς την ερχόμενη εβδομάδα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, είναι τα εξής:
1 Νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων: Οι ασφαλισμένοι που θεμελιώνουν δικαίωμα για σύνταξη μετά την 1/1/2018 δικαιούνται ανταποδοτικού τμήματος σύνταξης με βάση τον συνολικό χρόνο ασφάλισής τους, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μικρότερος του ενός πλήρους έτους πραγματικής ασφάλισης ή 300 ημερών και με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία κατά περίπτωση. Ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, αν ο χρόνος ασφάλισης είναι μικρότερος των 15 ετών ή 4.500 ημερών ασφάλισης, καθορίζεται το 65ο έτος, ανεξαρτήτως φύλου. Η μηνιαία σύνταξη των ανωτέρω υπολογίζεται για κάθε πλήρες έτος ασφάλισης και μέχρι τα 40 έτη με βάση ποσοστά επί των προβλεπόμενων συντάξιμων αποδοχών, τα οποία καθορίζονται ως εξής:
Μέχρι και 15 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1%.
Από 16 έως και 20 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,1%.
Από 21 έως και 25 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,2%.
Από 26 έως και 30 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,3%.
Από 31 έως και 35 χρόνια ασφάλισης, πο σοστό ανά έτος 1,4%. Από 36 έως και 40 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,5%.
Για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης γήρατος και αναπηρίας στους φορείς κύριας ασφάλισης που ασφαλίζουν μισθωτούς, λαμβάνεται υπόψη το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος καθ΄ όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου του, πλην των αποδοχών του τμήματος του έτους κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση συνταξιοδότησης και επί των οποίων καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές, χωρίς τον υπολογισμό δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, διά του αριθμού των μηνών απασχόλησης που έχει πραγματοποιήσει ο ασφαλισμένος εντός της χρονικής αυτής περιόδου. Για τους φορείς κύριας ασφάλισης μισθωτών, στους οποίους ως βάση υπολογισμού των παροχών θεωρείται η ημέρα εργασίας, η κατά το προηγούμενο εδάφιο διαίρεση γίνεται με τον αριθμό ημερών εργασίας για το ίδιο χρονικό διάστημα και το πηλίκο πολλαπλασιάζεται επί 25.
2 Από το 2013 θα υπολογίζονται (με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης) οι συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) αλλά και σε άλλα Ταμεία. Οι συντάξεις για το τμήμα ασφάλισης που διανύεται από 1/1/2013 και μετά θα υπολογίζονται με συντελεστή 2% ετησίως (αντί του 3%-3,5% σήμερα) οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις.
3 Από το 2012 θα αρχίσει και η περικοπή των επικουρικών συντάξεων στα ελλειμματικά Ταμεία των μισθωτών, έτσι ώστε η επικουρική σύνταξη να μην ξεπερνά το 20% της κύριας.
1 Νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων: Οι ασφαλισμένοι που θεμελιώνουν δικαίωμα για σύνταξη μετά την 1/1/2018 δικαιούνται ανταποδοτικού τμήματος σύνταξης με βάση τον συνολικό χρόνο ασφάλισής τους, ο οποίος δεν μπορεί να είναι μικρότερος του ενός πλήρους έτους πραγματικής ασφάλισης ή 300 ημερών και με τη συμπλήρωση των ορίων ηλικίας που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία κατά περίπτωση. Ως όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, αν ο χρόνος ασφάλισης είναι μικρότερος των 15 ετών ή 4.500 ημερών ασφάλισης, καθορίζεται το 65ο έτος, ανεξαρτήτως φύλου. Η μηνιαία σύνταξη των ανωτέρω υπολογίζεται για κάθε πλήρες έτος ασφάλισης και μέχρι τα 40 έτη με βάση ποσοστά επί των προβλεπόμενων συντάξιμων αποδοχών, τα οποία καθορίζονται ως εξής:
Μέχρι και 15 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1%.
Από 16 έως και 20 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,1%.
Από 21 έως και 25 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,2%.
Από 26 έως και 30 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,3%.
Από 31 έως και 35 χρόνια ασφάλισης, πο σοστό ανά έτος 1,4%. Από 36 έως και 40 χρόνια ασφάλισης, ποσοστό ανά έτος 1,5%.
Για τον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης γήρατος και αναπηρίας στους φορείς κύριας ασφάλισης που ασφαλίζουν μισθωτούς, λαμβάνεται υπόψη το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών που έλαβε ο ασφαλισμένος καθ΄ όλη τη διάρκεια του εργασιακού βίου του, πλην των αποδοχών του τμήματος του έτους κατά το οποίο υποβάλλεται η αίτηση συνταξιοδότησης και επί των οποίων καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές, χωρίς τον υπολογισμό δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, διά του αριθμού των μηνών απασχόλησης που έχει πραγματοποιήσει ο ασφαλισμένος εντός της χρονικής αυτής περιόδου. Για τους φορείς κύριας ασφάλισης μισθωτών, στους οποίους ως βάση υπολογισμού των παροχών θεωρείται η ημέρα εργασίας, η κατά το προηγούμενο εδάφιο διαίρεση γίνεται με τον αριθμό ημερών εργασίας για το ίδιο χρονικό διάστημα και το πηλίκο πολλαπλασιάζεται επί 25.
2 Από το 2013 θα υπολογίζονται (με χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης) οι συντάξεις των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) αλλά και σε άλλα Ταμεία. Οι συντάξεις για το τμήμα ασφάλισης που διανύεται από 1/1/2013 και μετά θα υπολογίζονται με συντελεστή 2% ετησίως (αντί του 3%-3,5% σήμερα) οδηγώντας σε σημαντικές μειώσεις.
3 Από το 2012 θα αρχίσει και η περικοπή των επικουρικών συντάξεων στα ελλειμματικά Ταμεία των μισθωτών, έτσι ώστε η επικουρική σύνταξη να μην ξεπερνά το 20% της κύριας.
4 Για την αύξηση του μέσου πραγματικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης θα επιβληθεί από το 2013 η αύξηση (τουλάχιστον κατά 5 έτη) των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών δημοσίων υπαλλήλων. Η αύξηση αυτή θα «τρέξει» παράλληλα με την εφαρμογή του Νόμου Πετραλιά που αυξάνει τα όρια και τα έτη εργασίας σε ΔΕΚΟ, τράπεζες και ιδιωτικό τομέα (από το 2011 θα αυξηθεί κατά 1 έτος, από τα 50 στα 51, το όριο
Συναντήσεις με τους κοινωνικούς φορείς θα έχει την ερχόμενη εβδομάδα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας για το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που τελεί υπό την έγκριση της Κομισιόν για τις μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ και από το 2013 στα υπόλοιπα Ταμεία, ώστε το 2017 να μη συνταξιοδοτείται καμία μητέρα πριν από τα 55 έτη και στα 60 έτη με 35ετία στο ΙΚΑ).
Συναντήσεις με τους κοινωνικούς φορείς θα έχει την ερχόμενη εβδομάδα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εργασίας για το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο που τελεί υπό την έγκριση της Κομισιόν για τις μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ και από το 2013 στα υπόλοιπα Ταμεία, ώστε το 2017 να μη συνταξιοδοτείται καμία μητέρα πριν από τα 55 έτη και στα 60 έτη με 35ετία στο ΙΚΑ).
5 Από 1/1/2011 θα επεκταθεί και στους πρόωρα συνταξιοδοτούμενους από το Δημόσιο η ποινή μείωσης των συντάξεων που ήδη ισχύει στον ιδιωτικό τομέα (με τον Νόμο Πετραλιά) και είναι 6% ετησίως και έως 30% για συνταξιοδότηση 5 έτη νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης (πριν από τα 65 οι άνδρες και πριν από τα 60 οι γυναίκες).
6 Από φέτος προβλέπεται η μείωση κατά 3%-8% των συντάξεων που ξεπερνούν τα 1.500 ευρώ σε ΟΤΕ και ΔΕΗ λόγω περικοπής της κρατικής χρηματοδότησης, καθώς και η επιβολή ενιαίας ποινής στους συνταξιούχους που απασχολούνται (αναστολή της καταβολής της σύνταξης αν είναι κάτω από τα 55 και μείωση για τους μεγαλύτερους σε ηλικία, για ποσά πάνω από τα 730 ευρώ, όπως ήδη ισχύει για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί από τον ιδιωτικό τομέα και δεν απασχολούνται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών).
7 Νέου τύπου ΛΑΦΚΑ, δηλαδή έκτακτη εισφορά για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ (άμεσα, με τη δημοσίευση του νέου νόμου).
8 Απαγόρευση προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου, ενώ εφεξής δεν θα αναγνωρίζεται ο πλασματικός χρόνος ασφάλισης ή η πλασματική προσαύξηση των πραγματικών ημερών ασφάλισης που προβλέπονται σε προγράμματα επιχειρήσεων για εθελούσια αποχώρηση του προσωπικού τους προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν οι εργαζόμενοι.
7 Νέου τύπου ΛΑΦΚΑ, δηλαδή έκτακτη εισφορά για συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ (άμεσα, με τη δημοσίευση του νέου νόμου).
8 Απαγόρευση προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου, ενώ εφεξής δεν θα αναγνωρίζεται ο πλασματικός χρόνος ασφάλισης ή η πλασματική προσαύξηση των πραγματικών ημερών ασφάλισης που προβλέπονται σε προγράμματα επιχειρήσεων για εθελούσια αποχώρηση του προσωπικού τους προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν οι εργαζόμενοι.
9 Θεσμοθετείται τρόπος ασφάλισης του οικόσιτου προσωπικού μέσω ειδικών διπλότυπων επιταγών συγκεκριμένης χρηματικής αξίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται το ποσό της αμοιβής του εργαζομένου, το ποσό της εργοδοτικής εισφοράς, καθώς και το ποσό της εισφοράς του εργαζομένου υπέρ του οικείου φορέα κοινωνικής ασφάλισης.
Τι αλλάζει στη διαδοχική ασφάλιση από το 2011
Τα πρόσωπα τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό στον οποίο ήταν ασφαλισμένα κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του οργανισμού αυτού, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:
Πέντε ολόκληρα έτη ή 1.500 μέρες ασφάλισης, εκ των οποίων όμως 20 μήνες ή 500 ημέρες κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή αίτησης για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύνταξης λόγω 40 μήνες ή 1.000 ημέρες, εκ των οποίων όμως 12 μήνες ή 300 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου. Αν ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή των ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή των μελών της οικογένειάς του λόγω θανάτου ή δεν πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούνται σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, στον οποίο δεν περιλαμβάνεται ο τελευταίος εφόσον:
α. Ο ασφαλισμένος που αιτείται τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή ανα πηρίας έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας ή είναι ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού.
β.Πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού με τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, τότε το δικαίωμα του ασφαλισμένου κρίνεται από τους άλλους οργανισμούς στους οποίους ασφαλίστηκε κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας, εκτός από τον τελευταίο.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία όλων των οργανισμών στους οποίους ασφαλίστηκε πριν από τον τελευταίο, τότε ο τελευταίος οργανισμός είναι αρμόδιος για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος, εφόσον ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλισή του 1.000 ημέρες εργασίας ή 40 μήνες ασφάλισης, εκ των οποίων 300 ημέρες εργασίας ή 12 μήνες ασφάλισης αντιστοίχως την τελευταία πενταετία και για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας και θανάτου, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλισή του οποτεδήποτε 300 ημέρες εργασίας.
Ολόκληρος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης υπολογίζεται από τον αρμόδιο για την απονομή της σύνταξης οργανισμό ως χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλισή του, τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για τον καθορισμό της σύνταξης και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση κάθε οργανισμού.
Οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη
Αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση συντάξεων ήταν οι επιπτώσεις από τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Αλλαγές επήλθαν:
1. Στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Σε 16 χώρες θεσμοθετήθηκε ως βάση υπολογισμού το μέσο εισόδημα που αποκτάται κατά τη διάρκεια της ασφάλισης και όχι τα τελευταία χρόνια παραμονής στην εργασία.
Σχεδόν παντού οι αλλαγές στους δείκτες αναπλήρωσης επέφεραν μείωση της σύνταξης. Εξαίρεση η Ουγγαρία, στην οποία η συνταξιοδοτική παρέμβαση συνδυάστηκε με φορολογική μεταρρύθμιση. Στη Γαλλία, μετά τη μεταρρύθμιση του 2003 δεν επιτρέπονται συντάξεις κάτω του 85% του κατώτατου μισθού, ενώ στη Γερμανία οι συντάξεις μετά την αλλαγή στον τρόπο αναπλήρωσης μειώθηκαν έως και 7 ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, στην Πορτογαλία, για τον νέο υπολογισμό των συντάξεων εισήγαγαν την παράμετρο του «προσδόκιμου επιβίωσης».
Πάντως, τα χαμηλότερα επίπεδα συντάξεων έχει η Ιαπωνία, στην οποία οι συντάξεις των ανδρών υπολείπονταν σημαντικά από αυτές των γυναικών. Μετά τη μεταρρύθμιση, η διαφορά παραμένει αν και περιορίστηκε σε 9 ποσοστιαίες μονάδες.
2. Στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης: θεσμοθετήθηκε σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης ακόμη και για τους ασφαλισμένους με αναπηρίες (όπως έγινε στη Γερμανία). Στη Δανία, το όριο επεκτάθηκε από το 65ο στο 67ο έτος. Στην Αυστρία και στην Πορτογαλία, η ηλικία συνταξιοδότησης των γυναικών εξισώθηκε με αυτή των ανδρών.
Στην Πολωνία, καταργήθηκε η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης για πολλές κατηγορίες εργαζομένων.
Πάντως, στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. η ηλικία συνταξιοδότησης επεκτάθηκε έως και το 65ο έτος, ενώ το 58ο έτος παραμένει σε ορισμένες χώρες (π.χ. Βέλγιο) αλλά μόνο για τις βαριές εργασίες. Το 60ό έτος είναι το όριο ηλικίας εξόδου για πολλές κατηγορίες εργαζομένων στη Γαλλία και στην Ιταλία. Επίσης, στο 62ο έτος αυξήθηκε το όριο εξόδου για τους Ούγγρους, ενώ το 61ο τέθηκε ως το κατώφλι για τη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας. Στο 65ο έτος χορηγείται η δημόσια σύνταξη στη Φινλανδία και στο 63ο οι πρόωρες συντάξεις.
Τι αλλάζει στη διαδοχική ασφάλιση από το 2011
Τα πρόσωπα τα οποία ασφαλίστηκαν διαδοχικά σε περισσότερους από έναν ασφαλιστικούς οργανισμούς δικαιούνται σύνταξη από τον τελευταίο οργανισμό στον οποίο ήταν ασφαλισμένα κατά την τελευταία χρονική περίοδο της απασχόλησής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας του οργανισμού αυτού, εφόσον πραγματοποίησαν στην ασφάλισή του:
Πέντε ολόκληρα έτη ή 1.500 μέρες ασφάλισης, εκ των οποίων όμως 20 μήνες ή 500 ημέρες κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή αίτησης για την κρίση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος σύνταξης λόγω 40 μήνες ή 1.000 ημέρες, εκ των οποίων όμως 12 μήνες ή 300 ημέρες αντίστοιχα κατά την τελευταία πενταετία πριν από τη διακοπή της απασχόλησης ή την υποβολή της αίτησης για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας ή θανάτου. Αν ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή των ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, αλλά στην περίπτωση αυτή δεν έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού χρόνο ασφάλισης για τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή αναπηρίας ή των μελών της οικογένειάς του λόγω θανάτου ή δεν πραγματοποίησε στην ασφάλιση του τελευταίου οργανισμού τον αριθμό ημερών εργασίας ή ετών ασφάλισης που ορίζονται από τις διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου, δικαιούνται σύνταξη αυτός ή τα μέλη της οικογένειάς του από τον οργανισμό στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, στον οποίο δεν περιλαμβάνεται ο τελευταίος εφόσον:
α. Ο ασφαλισμένος που αιτείται τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή ανα πηρίας έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας ή είναι ανάπηρος με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του τελευταίου οργανισμού.
β.Πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού με τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του οργανισμού στην ασφάλιση του οποίου πραγματοποίησε τις περισσότερες ημέρες εργασίας ή έτη ασφάλισης, τότε το δικαίωμα του ασφαλισμένου κρίνεται από τους άλλους οργανισμούς στους οποίους ασφαλίστηκε κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών εργασίας, εκτός από τον τελευταίο.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία όλων των οργανισμών στους οποίους ασφαλίστηκε πριν από τον τελευταίο, τότε ο τελευταίος οργανισμός είναι αρμόδιος για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω γήρατος, εφόσον ο ασφαλισμένος πραγματοποίησε στην ασφάλισή του 1.000 ημέρες εργασίας ή 40 μήνες ασφάλισης, εκ των οποίων 300 ημέρες εργασίας ή 12 μήνες ασφάλισης αντιστοίχως την τελευταία πενταετία και για την κρίση του δικαιώματος σύνταξης λόγω αναπηρίας και θανάτου, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει πραγματοποιήσει στην ασφάλισή του οποτεδήποτε 300 ημέρες εργασίας.
Ολόκληρος ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης υπολογίζεται από τον αρμόδιο για την απονομή της σύνταξης οργανισμό ως χρόνος που διανύθηκε στην ασφάλισή του, τόσο για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, όσο και για τον καθορισμό της σύνταξης και δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση κάθε οργανισμού.
Οι ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη
Αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση συντάξεων ήταν οι επιπτώσεις από τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη. Αλλαγές επήλθαν:
1. Στον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης. Σε 16 χώρες θεσμοθετήθηκε ως βάση υπολογισμού το μέσο εισόδημα που αποκτάται κατά τη διάρκεια της ασφάλισης και όχι τα τελευταία χρόνια παραμονής στην εργασία.
Σχεδόν παντού οι αλλαγές στους δείκτες αναπλήρωσης επέφεραν μείωση της σύνταξης. Εξαίρεση η Ουγγαρία, στην οποία η συνταξιοδοτική παρέμβαση συνδυάστηκε με φορολογική μεταρρύθμιση. Στη Γαλλία, μετά τη μεταρρύθμιση του 2003 δεν επιτρέπονται συντάξεις κάτω του 85% του κατώτατου μισθού, ενώ στη Γερμανία οι συντάξεις μετά την αλλαγή στον τρόπο αναπλήρωσης μειώθηκαν έως και 7 ποσοστιαίες μονάδες. Επίσης, στην Πορτογαλία, για τον νέο υπολογισμό των συντάξεων εισήγαγαν την παράμετρο του «προσδόκιμου επιβίωσης».
Πάντως, τα χαμηλότερα επίπεδα συντάξεων έχει η Ιαπωνία, στην οποία οι συντάξεις των ανδρών υπολείπονταν σημαντικά από αυτές των γυναικών. Μετά τη μεταρρύθμιση, η διαφορά παραμένει αν και περιορίστηκε σε 9 ποσοστιαίες μονάδες.
2. Στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης: θεσμοθετήθηκε σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης ακόμη και για τους ασφαλισμένους με αναπηρίες (όπως έγινε στη Γερμανία). Στη Δανία, το όριο επεκτάθηκε από το 65ο στο 67ο έτος. Στην Αυστρία και στην Πορτογαλία, η ηλικία συνταξιοδότησης των γυναικών εξισώθηκε με αυτή των ανδρών.
Στην Πολωνία, καταργήθηκε η δυνατότητα πρόωρης συνταξιοδότησης για πολλές κατηγορίες εργαζομένων.
Πάντως, στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. η ηλικία συνταξιοδότησης επεκτάθηκε έως και το 65ο έτος, ενώ το 58ο έτος παραμένει σε ορισμένες χώρες (π.χ. Βέλγιο) αλλά μόνο για τις βαριές εργασίες. Το 60ό έτος είναι το όριο ηλικίας εξόδου για πολλές κατηγορίες εργαζομένων στη Γαλλία και στην Ιταλία. Επίσης, στο 62ο έτος αυξήθηκε το όριο εξόδου για τους Ούγγρους, ενώ το 61ο τέθηκε ως το κατώφλι για τη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας. Στο 65ο έτος χορηγείται η δημόσια σύνταξη στη Φινλανδία και στο 63ο οι πρόωρες συντάξεις.
Ρεπορτάζ του Ηλία Γεωργάκη, από την εφημερίδα "Τα Νέα", 24/4/2010
